/ ناصر غانم زاده

چگونه خوره (Geek) ها را مدیریت نکنیم- بخش دوم

۶. رفتار متناقض
خوره‌ها حس انصاف عمیقی دارند، شاید برای این واقعیت است که در فناوری ازاطلاعات، ساختار و یکدستی حیاتی است. نمی‌شود که مستندات یک چیز را بگویند درحالیکه کُد کار دیگر انجام می‌دهد، به همین شکل مدیران نمی‌توانند یک چیز بگویند بعد کار دیگر انجام دهند.

۷. نادیده گرفتن خوره‌ها
از آنجا که مدیران و خوره‌ها آدم‌های متفاپتی هستند، ممکن است مدیران خوره‌ها را تنها بگذارند. این مدیریت بر آنها را سخت می‌کند، خوره‌ها هم همچون دیگر گروه‌ها رهبری خوبی نیاز دارند.

۸. تصمیم‌گیری بدون مشورت با آنها
خوره‌ها معمولا جنبه‌های فنی کسب و کار را بهتر از مدیران می‌دانند، پس تصمیم‌گیری فنی بدون مشورت با آنها بزرگترین اشتباهی است که مدیران می‌توانند مرتکب شوند.

۹. ندادن ابزارهای لازم
یک کامپیوتر سریع هزینه بیشتری از یک کامپیوتر قدیمی دارد و ممکن است خرید آن جزو استانداردهای شرکتی نباشد اما خوره‌ها کامپیوتر را به گونه‌ای متفاوت به کار می‌برند. کامپیوتر کُند بهره‌وری را پایین می‌آورد و هر روز مایه آزار می‌شود. همینگونه است نرم‌افزارهای قدیمی شده. به آنها ابزارهایی را که نیاز دارند بدهید.

۱۰. فراموش کردن اینکه خوره‌ها کارکنانی خلاق هستند.
برنامه‌نویسی فرآیندی خلاق است نه فرآیندی صنعتی. خوره‌ها باید پیوسته راه‌حل‌هایی برای مسایل نو ارایه کنند و به ندرت مساله‌ای مشابه را دو بار حل می‌کنند. بنابراین به آنها فرصت و انعطلاف پذیری لازم را بدهید. پوشیدن لباس‌های فرم و رسمی همه نوآوری‌ها را از بین می‌برد. همینطور آنها محیطی خلاق می‌خواهند تا از «پارتیشن‌های» مربع مستطیل دوری کنند.

انجام یک یا بیشتر از این ۱۰ اشتباه (و من مدیرانی را دیده‌ام که همه این ۱۰ اشتباه را مرتکب شده‌اند) نتایجی جدی در بر دارد، نتایجی چون:
– انگیزه‌های پایین
– از دست دادن بالای کارکنان
– رشد گریز از کار
– بهره‌وری پایین‌تر
– کیفیت پایین‌تر
– خدمات بد

خوره‌های شاد خوره‌هایی بهره‌ور هستند و مهمترین فاکتور، مدیریت خوب و مناسب وضعیت آنها است.

این نوشته برگردانی است از:

Kjerulf, Alexander. “How NOT to lead geeks“

اگر می خواهید بار دیگری که مطلبی نوشته شد، آگاه گردید. عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید.

این نوشته را به بالاترین بفرستید:

/ ناصر غانم زاده

چگونه خوره (Geek) ها را مدیریت نکنیم- بخش نخست

هنگامیکه خوره‌های شرکت NCR در استرالیا تهدید به اعتصاب کردند، این حرکت می‌توانست دستگاه‌های خودپرداز(ATM)، صندوق سوپر مارکت‌ها و دریافت فرودگاه‌ها را فلج کند. این نشان دهنده این واقعیت است که فناوری اطلاعات محور تقریبا همه کسب و کارها گردیده است و هرگونه هرج‌ومرج یا خرابکاری هزینه‌های مالی و زمانی بسیاری در بر خواهد داشت، این بدین معنی است که خوشحال نگه داشتن خوره‌ها در محیط کار نیازی اساسی برای کسب و کارهای مدرن است. خوره‌های شاد، خوره‌هایی اثربخش هستند.
دلیل اصلی اینکه کامپیوتری‌ها سرِ کار ناراضی هستند ارتباط بد با مدیران است، اغلب به این خاطر که خوره‌ها و مدیران شخصیت‌هایی از اساس متفاوت دارند، پیش‌زمینه‌های حرفه‌ای و بلندپروازانه.
برخی افراد اینگونه نتیجه‌گیری می‌کنند که خوره‌ها از مدیران متنفر هستند و هدایت (و رهبری) آنها ناممکن است. گاهی عبارت «مدیریت خوره‌ها همچون جمع کردن گربه‌ها است» بکار برده می شود، اما این کاملا نادرست است. واقعیت این است که کامپیوتری‌ها از مدیریت بد متنفر هستند و کمتر از دیگر گونه‌های کارمندان آن را تحمل می‌کنند.
پس اشکال کار از کجاست؟ من کارم را با خوره بودن آغاز کردم و بعد‌ها مدیر و موسس یک شرکت کامپیوتری شدم، پس موقعیت آن را داشته‌ام که هردو را تجربه کنم. فهرست ۱۰ اشتباهی را که دیده‌ام مدیران در مدیریت خوره‌ها مرتکب می‌شوند را اینجا آورده‌ام:

۱. بها ندادن به آموزش
رییسی داشتم که می‌گفت «آموزش هدر دادن پول است، خودتان یاد بگیرید». آن شرکت ۲ سال بعد ورشکست شد. آموزش بسیار اهمیت دارد به ویژه در فناوری اطلاعات و مدیران باید این را بدانند و برای آن هزینه کنند. گاهی به این مشکل بر می‌خورید که «اگر به آنها آموزش بدهید، رقبا آنها را از دست شما در‌می‌اورند و استخدام می‌کنند» این حرف تا حدی درست است، ولی اگر این کار را نکنید کارمندانی خواهید داشت که آنقدر غیرماهر هستند که هیج جای دیگر حاضر به استخدام آنها نمی‌شوند.

۲. شناخت نداشتن
از آنجا که ممکن است مدیران، به خوبی سر از کاری که خوره‌ها انجام می‌دهند در نیاورند، برای آنها سخت است که به آنها شناخت پیدا کنند و کاری را که عالی انجام شده پاداش بدهند، این کار انگیزه‌ها را از بین می‌برد، راه حل کارکردن با همدیگر برای تعیین مجموعه‌ای از اهداف کاری است که دو طرف بر آن توافق دارند. هنگامیکه به این هدف‌ها رسیدیم یعنی خوره‌ها کارشان را خوب انجام داده‌اند.

۳. بیش از حد کار کشیدن
«بگذارید تا آنجا که می‌توانیم از خوره‌ها کار بکشیم، آنها که زندگی ندارند» این روش برخی از مدیران است. این کار اشتباه بزرگی است و خوره‌هایی که بیش از حد کار می‌کنند یا از پا در می‌آیند یا از شرکت می‌روند. در یک مورد معروف یک کامپیوتری جوان که فشار کاری بسیاری به او وارد شده بود در بیمارستان بستری شد، پس از برگشت به کار دوباره به او حمله دست داد. این نشان می‌دهد این افسانه که ساعت‌های کاری طولانی برای کسب و کار خوب است نادرست است.

۴. بکار بردن زبان مدیریتی
خوره‌ها از زبان مدیریتی متنفر هستند و آنرا ظاهری و دروغین می‌پندارند. لازم نیست مدیران فنی صحبت کنند اما باد واژگان تجاری را دور بریزند. مدیری می‌گوید « لازم است که بصورت پیشگیرانه زمان ارایه به بازار خود را تحت تاثیر قرار دهیم» یا به سادگی بگوید «ما باد این پروژه را به موقع حاضر کنیم»

۵. تلاش برای باهوش‌تر بودن از خوره‌ها
هنگامیکه مدیران درباره یک مساله فنی هیچ نمی‌دانند، باید به راحتی آنرا بپذیرند و به آن اعتراف کنند. خوره‌ها بخاطر این کار به آنها احترام خواهند گذاشت، اما نه برای تظاهر به دانستن. آنها مدیران را گیر خواهند انداخت- خوره‌ها باهوش هستند.

اگر می خواهید بار دیگری که مطلبی نوشته شد، آگاه گردید. عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید.

این نوشته را به بالاترین بفرستید:

/ ناصر غانم زاده

یک نمونه مناسب طرح کسب وکار

محمد کیهانی ، زهرا بهروز آذر و مجید آل رسول برای پروژه پایان ترم درس طراحی و تدوین برنامه کسب و کار خود یک نمونه طرح کسب و کار یا Business Plan نوشته‌اند و آنرا روی وب قرار داده‌اند. این نمونه از معدود نمونه‌های طرح کسب و کار به فارسی است که در دسترس همگان قرار دارد و بسیار مفید و کاربردی است. امیدوارم دیگران نیز این کار را انجام دهند و طرح‌های درسی خود در این زمینه را در دسترس قراردهند.

این طرح طرح کسب و کار یک شرکت اینترنتی به‌نام نظربازار است.

توصیه می‌کنم آنرا بخوانید. این نوشته را می‌توانید از اینجا بارگیری نمایید.

پ.ن: دوستانی یادآور شده‌اند که نتوانسته‌اند آنرا بارگیری نمایند، اگر در بارگیری مشکل دارید من آنرا در بلاگ بارگذاری کرده‌ام و می‌توانید ازاینجا بگیرید.

پ.ن۲: درحال برگزاری یک سری دوره نوین کارآفرینی هستم، اینجا را ببینید.

نکته: دوستان لطفا توجه داشته باشند که درخواست طرح کسب و کار ننمایند، چون ندارم و روشن است که نخواهم فرستاد. فکر می‌کنم با کمی جستجو در گوگل بتوان چیزهایی یافت.

اگر می خواهید بار دیگر که مطلبی نوشته شد، آگاه گردید. عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید(فید چیست و نحوه استفاده از فید.) همچنین می توانید مرا در تویتر دنبال کنید. «فهرست همه نوشته‌ها»ی من را اینجا ببینید.

/ ناصر غانم زاده

درسی در بازاریابی نرم‌افزار: مناسب زمان رفتار کنید

این دومین مقاله درباره مدیریت شرکت‌های کوچک نرم‌افزاری است که به فارسی برمی‌گردانم. مقاله نخست در شرکتتان برنامه‌ساز نیاز دارید، نه برنامه‌نویس است.این دومین مقاله از دو سو بسیار مهم است یکی مقاله در جای خود است و دیگر اینکه این مقاله مفهوم گذر از پرتگاه را به سادگی گفته‌است. گذر از پرتگاه مفهومی اساسی در شرکت‌های نرم‌افزاری است که بدبختانه تا به حال هیچ منبع فارسی درباره آن نیافته‌ام و در بسیاری جاها پرکاربردش یافته‌ام. چهار مقاله درباره بازاریابی در شرکت‌های بازمتن در صف ترجمه دارم که همه آنها این مفهوم را بکار گرفته‌اند. لطفا نادرستی‌ها و نابجایی‌های مقاله را گوشزد کنید:

چهار گروه

مردم در بخش شما از بازار به چهار گروه تقسیم می‌شوند:

پذیرندگان آغازین (Early Adopters) ریسک پذیرانی هستند که آزمودن چیزهای نو را به‌راستی دوست دارند.

واقع‌بینان (Pragmatists) کسانی هستند که ممکن است بخواهند فناوری نو را بکارگیرند اگر تنها راهی باشد که مشکلشان با آن حل می‌شود.

محافظه‌کاران (Conservatives) از فناوری نو خوششان نمی‌آید و تلاش می‌کنند از آن دوری کنند.

واماندگان یا دیرپذیران (Laggards) به خودشان می‌بالند که واپسین کسانی هستند که هر چیز نو را می‌آزمایند.

کتاب‌های بازاریابی معمولا این گروه‌ها را به شکل یک منحنی زنگوله ای نشان می‌دهند، چیزی شبیه این:

منحنی زنگوله‌ای دو نکته مهم را نشان می‌دهد:

دو گروه میانی بیشتر مشتریان باقوه شما را شامل می‌شوند.

شما تنها به نوبت و از چپ به راست می‌توانید به این مشتریان دست پیدا کنید.

هرکدام از این چهار گروه رفتار ویژه خود را دارند که نشان دهنده هنگامی است که آن گروه محصول شما را خواهد خرید:

پذیرنگان آغازین نیاز چندانی به متقاعد کردن ندارند. برخی از آنها محصول شما را می‌آزمایند تنها به این خاطر که نو است. آنها منتظر تایید هیچ‌کس نمی‌مانند. آنها پیشتازانی هستند که ترجیح می‌دهند که بر لبه تیز فناوری باشند.

واقع‌بینان تنها هنگامی محصول شما را خواهند خرید که ببیند دیگر واقع‌بینان آنرا می‌خرند. البته این شبیه پارادوکس «نخست مرغ به وجود آمد یا تخم‌مرغ» است. درباره این مساله بیشتر می‌گوییم.

محافظه‌کاران تنها پس از آنکه ببینند واقع‌بینان از محصول شما خشنود هستند، آن را می‌خرند.

هیچ روشی برای پیش‌بینی رفتار واماندگان نیست. ممکن است که هیچگاه محصول شما را نخرند. به راحتی می‌توانید آنها را نادیده بگیرید. هنگامی‌که محصولتان به جایی برسد که واماندگان آنرا بخرند آنگاه شما دیگر در شرکت مسئول بازاریابی نخواهید بود. شرکت شما بسیار موفق شده‌است. شما هم نیمچه‌بازنشسته شده‌اید. یک مدیر بازاریابی بکار گرفته‌اید و هدف‌های خنده‌دار و دست‌نیافتنی را به او سپرده‌اید، تنها برای اینکه بتوانید سردرگمی و دست‌وپا زدن او را ببینید.

~~~

پرتگاه

برای اینکه موفق شوید به مرور باید محصول خود را به واقع‌بینان و محافظه‌کاران بفروشید، اما رفتار این دو گروه با رفتار آن دو گروه دیگر در دو سر منحنی زنگوله‌ای به کلی متفاوت است و به ویژه اینکه این دو گروه میانی روحیه‌ای پیرو‌-وار دارند. آنها دنباله‌رو هستند. آنها تنها زمانی می‌خرند که ببینند دیگران این کار را می‌کنند.

البته محافظه‌کاران مشکل چندانی ندارند. آنها واقع‌بینان را به دقت می‌نگرند. هنگامی‌که بیشتر واقع‌بینان از محصول شما خشنود باشند، آنها محصول شما را خواهند خرید. شما مجبور نیستید برای جذب محافظه‌کاران حرکت خاصی انجام دهید. زمانیکه واقع‌بینان شما را دوست داشته‌باشند آنگاه محافظه‌کاران به دنبال آنها خواهند آمد.

مشکل اصلی واقع‌بینان هستند. آنها دنباله‌رو هستند، اما دوست دارند تنها از همدیگر دنباله‌روی بکنند. اینکه آنها به‌سادگی منتظر گروه پیشین خود خواهند ماند که محصول شما را دوست بدارند فکری وسوسه کننده اما نادرست است. پذیرش پذیرندگان آغازین کافی نیست. این‌کار مانند آغاز رقص در یک جشن است، همه به همدیگر نگاه می‌کنند و منتظر می‌مانند تا کسی دیگر نخستین حرکت را بکند.

جفری مور (Geoffrey Moore) به خوبی این رفتار را در کتاب برجسته خود «گذر از پرتگاه» (Crossing the Chasm) شرح داده است. مور بیان می‌دارد که منحنی بازاریابی زنگوله‌ای کلاسیک نادرست است و درواقع باید بیشتر شبیه این شکل نمایش داده شود:

این طرح نشانگر این واقعیت است که بین پذیرندگان آغازین و واقع‌بینان گذاری پیوسته یا منطقی وجود ندارد. بین پذیرندگان آغازین و واقع‌بینان یک پرتگاه (chasm)هست. برای اینکه محصول خود را با موفقیت به واقع بینان بفروشید باید از این پرتگاه گذر کنید.

اما اگر واقع‌بینان نمی‌خرند مگر زمانیکه همدیگر را در حال خریداری بینند، چگونه به آن‌سو برویم؟

کلید کار یافتن واقع‌بینی است که نیازمند و ناچار است، یا آنگونه که مور می‌گوید، واقع‌بین گرفتار. آنها مشکلی دارند و به شدت نیاز دارند که مشکلشان حل شود. در واقع، آنها آنچنان نیازمند راهکار هستند که می‌پذیرند از رده هم‌قطاران واقع‌بین خود جدا شده و نخستین کسی از گونه خود باشند که محصول شما را می‌آزماید.

شما به روابطی بسیار ویژه با این واقع‌بینان گرفتار نیاز دارید. آنها همکاری با شرکت‌های کوچک نرم‌افزاری را دوست ندارند. ترجیح می‌دهند با شرکت‌های بزرگ و جا افتاده تر کار کنند.آنها با گزیدن محصول شما برای خرید به شما کمک می کنند که از پرتگاه گذر کنید. شما به واقع مستحق اینکه آنسو باشید نیستید و آنها این را می‌دانند.

بنابراین باید به‌گونه‌ای ویژه با آنها رفتار کنید. هرچه می‌خواهند به آنها بدهید، کمابیش مثل اینکه آنها برنامه‌ای سفارشی درخواست داده‌اند. ممکن است که نیاز باشد شما ویژگی‌های خاصی را تنها برای آنها پیاده‌سازی کنید. ممکن است مجبور شوید تخفیف زیادی به آنها بدهید. باید سایت آنها را ببینید و به‌شخصه با آنها دیدار کنید. شاید مجبور شوید محصولتان را برای آنها نصب کنید. به احتمال زیاد از دید مالی، این ضرری خالص خواهد بود. اشکالی ندارد. تا زمانیکه آنها خشنود نشده‌اند دست بر ندارید. سپس آنها را خشنود نگه دارید، تا جاییکه شرکت شما کم و بیش دایم در کنار شرکت آنها دیده شود.

از آنجا که گذر از پرتگاه سخت است، ممکن است وسوسه شوید که تنها در سمت چپ آن باقی بمانید (و از آن گذر نکنید). شاید پذیرندگان آغازین بازاری داشته‌باشند که به اندازه کافی برای محصول شما بزرگ باشد. متاسفم انا این جواب نخواهد داد. پذیرندگان آغازین چیزهای نو را دوست دارند و محصول شما هر روز کهنه‌تر می شود. اگر تلاش کنید که عمر محصول خود را برای پذیرندگان آغازین بسازید، خطر این را پذیرفته‌اید که شما را رها کنند و به سراغ کس دیگری بروند که مدعی داشتن محصولی با آخرین فناوری عالی است.در بلند مدت، ماندن در سمت چپ پرتگاه کاری ایمن و خردمندانه نیست.

~~~

چند نمونه

چند نمونه را ببینید (توجه کنید که این مقاله سال ۲۰۰۳ نوشته شده):

SourceOffSite از پرتگاه گذر کرده است. زندگی در آنسو خیلی خوب است. بیشتر شرکت های فرچون ۵۰۰ در فهرست مشتریان ما هستند. محصول بسیار سودده است.

اما SourceGear Vault هنوز پیش از پرتگاه است. ما نسخه ۱.۰ خود را بیرون داده‌ایم و پذیرندگان آغازین عاشقش هستند. ما در حل پایان کار نسخه ۱.۱ هستیم که شامل بهبودهایی است ولی این نسخه هم ما را گذر نخواهد داد. خوشبختانه دنیای SourceSafe پر از واقع‌بینان نزار است. همزمان که داریم روی نسخه ۲.۰ کار می‌کنیم در حال مذاکره با چندتایی از آنها هستیم.

ویندوز مایکروسافت بسیار آنسوتر از پرتگاه رفته است.

روشن است که CRM مایکروسافت هنوز در سرزمین پذیرندگان آغازین است. غول ردموند بسیار راحت‌تر از من و شما می‌تواند از پرتگاه گذر کند، اکا او هم مجبور است گذر کند. و درست مانند دیگران، بیشتر محصولات نو مایکروسافت تا نسخه ۳.۰ گذر نخواهد کرد.

برخی از دوستان من و دوست‌داران NET. با من مخالفند اما من هنوز NET. را پیش از پرتگاه می‌دانم. آیا NET 2.0 . به آنسوی پرتگاه خواهد رسید، یک نسخه زودتر از همیشه؟ شاید.

به‌قطع Java پس از پرتگاه است.

دستگاه پخش DVD آنسوی پرتگاه است. راستش پدر و مادرم تازگی یک دستگاه گرفته‌اند و این بازار آرام‌آرام دارد واماندگان را جذب می‌کند.☺

وبلاگ‌ها چطور؟ پیش یا پس از پرتگاه؟ با وجود رشد بسیار محبوبیت آنها در چند سال گذشته باید بگویم که وبلاگ‌ها هنوز پیش از پرتگاه هستند و هنوز بسیاری از توانایی‌های آنها باید شناخته شود.

دوربین دیجیتال در همین چندساله از پرتگاه گذر کرده است.

PDA ها از پرتگاه گذر کردند، آنگاه تعادل خود را از دست دادند و به درون افتادند.☺

~~~

مناسب زمان رفتار کنید

زیاد شتاب نکنید. گذر زمان در این منحنی زنگوله‌ای معمولا با سالیان سنجیده می‌شود نه با هفته‌ها و ماه‌ها. این چهار گروه و گذر بین آنها نشانگر مراحل مختلف از عمر محصول شماست. هرکدام از این مراحل بسیار متفاوت هستند. اگر مناسب هرکدام از این مراحل عمر محصولتان رفتار کنید، کارها بسیار بهتر پیش خواهد رفت.

دختران نه‌ساله آرایش غلیظ نمی‌کنند. شصت و پنج ساله‌ها آغاز به دانشگاه رفتن نمی‌کنند. سی و دو ساله‌ها آنگونه که ده سال پیش می‌کردند تمام شب را بیدار نمی‌مانند.(البته روشن است برای هرکدام از این‌ها استثناهایی هم هست)☺

به همین شکل محصولات نیاز دارند که مناسب عمرشان رفتار کنند. گزیدن ویژگی‌ها(ی محصول) بخشی از بازاریابی است. هنگامی‌که تصمیم می‌گیرید چه ویژگی‌هایی در نسخه بعد گنجانده شوند باید مرحله کنونی از عمر محصولتان را در نظر داشته باشید. چند نمونه برای روشن‌تر شدن:

برای جذب پذیرندگان آغازین محصول شما باید نو و هیجان‌انگیز باشد. برای جذب محافظه‌کاران باید خسته‌کننده و معروف باشد.

اگر به دنبال پذیرندگان آغازین هستید، وقت خود را برای افزودن ویژگی‌هایی که تنها محافظه‌کاران دوست دارند، هدر ندهید.

همانگونه که پیشتر گفتم، برای اینکه واقع‌بینان حمایت کننده خود را خشنود نگه دارید، مجبور خواهید بود که کمابیش هرچه می‌خواهند انجام دهید. اما احتمالا با هرکسی که سوی دیگر پرتگاه قرار دارد این‌گونه رفتار نمی‌کنید. واقع‌بینان و محافظه‌کاران بسیار زیادی هستند که تمام نیازهایشان را یکجا می‌خواهند.

در مرحله پذیرندگان آغازین، دقت کنید چه می‌گویم. بسیاری از این افراد، افرادی چون شما فناور هستند. آنها هوشمندند، آنها به محصول شما علاقه‌مندند، به زبان شما سخن می‌گویند و ایده‌های خوبی دارند. با آنان سخن بگویید و به پیشنهادهایشان توجه کنید.

در مرحله واقع‌بینان و محافظه‌کاران، با دقت بیشتر گوش فرا دهید. آنها اصلا شبیه شما نیستند. شما یک خوره (geek) هستید و فناوری را به خاطر خودش دوست دارید. آنها تنها می‌خواهند مشکلشان حل شود و جنگ‌های عقیدتی که ما بین خودمان داریم برای آنها کوچکترین اهمیتی ندارد. فرض نکنید که درباره مشکلاتی که با آن درگیر هستند همه‌چیز را می‌دانید. و راستی، ما آدم‌هایی غیر عادی هستیم نه آنها.

به یاد داشته باشید، واقع‌بینان کاربردگرا هستند. آنها راهکارهایی غیرهجو(درست و حسابی) برای مشکلات خودششان می‌خواهند. اگر ویژگی‌ای را نشان آنها دهید تنها به این خاطر که یکی از برنامه‌سازان شما فکر می‌کند عالیست، واقع‌بینان اصلا تاثیر نمی‌پذیرند.

اگر به محافظه‌کاران می‌فروشید، در محصولتان تغییرات بیجا انجام ندهید. محافظه‌کاران چون گربه هستند، اگر سریع حرکت کنید می‌ترسند.☺

~~~

پی‌نوشت

از دوستداران جفری مور که فکر می‌کنند چیزها را زیادی ساده‌کرده‌ام پوزش می‌خواهم. من خوره‌ای هستم که تلاش می‌کند بازاریابی را برای دیگر خوره‌ها شرح دهد. پس دوراندیشی است اگر بیشتر از این موشکافی نکنم.☺

خوانندگانی که جزییات بسیار بیشتری می‌خواهند قویا کتاب‌های «گذر از پرتگاه» (Crossing the Chasm) و کتاب بعدیش «درون گردباد» (Inside the Tornado) که آنهم کتاب بسیارخوبی است را توصیه می‌کنم.

این نوشته برگردانی است از:

Sink, Eric. “Act Your Age“

اگر می خواهید بار دیگری که مطلبی نوشته شد، آگاه گردید. عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید.

/ ناصر غانم زاده

در شرکتتان برنامه‌ساز نیاز دارید، نه برنامه‌نویس

پیشتر در پستی درباره واژگان برنامه‌سازی و برنامه نویسی سخن گفتم.
اینک مقاله‌ای بسیار مفید برای کسانی‌که در فکر راه‌اندازی شرکتی نرم‌افزاری هستند به فارسی برگردانده‌ام. گرچه ازدید خودم ترجمه‌اش خوب در نیامد و نیاز به بازبینی و ویرایش دارد:

در شرکتتان برنامه‌ساز نیاز دارید، نه برنامه‌نویس

موقعیت بسیار مهم است. پند یک مدیر ممکن است بی‌ارزش یا بدتر باشند اگر مناسب وضعیت شما نباشد. تصمیمی درست برای شرکتی بزرگ ممکن است برای کوچک‌تر کشنده باشد. پیش از آنکه پیشنهاد‌های مدیریتی هرکسی از جمله من را بشنوید‍ ☺، مطمئن شوید که موقعیت خودتان را مدنظر دارید.
من یک شرکت نرم‌افزاری کوچک را می‌گردانم بدون هیچ کمک مالی بیرونی. شرکت ما (SourceGear) حدود ۶ سال سن و ۲۵ کارمند (در زمان نوشته شدن این مقاله: سال ۲۰۰۳) دارد.

در این مدت درس‌های بسیار جالبی فرا گرفته‌ام. یکی از چیزهایی که یادگرفته‌ام این است که شرکت‌های نرم‌افزاری کوچک نباید هیچ برنامه‌نویسی داشته باشند.

در این مقاله منظور از برنامه‌نویس (Programmer) فردی است که کاری جز نوشتن کُدهای نو و (اگر خوش‌شانس باشید) اشکال‌زدایی، نمی‌کند. او مشخصه‌ها(Specifications) را نمی‌نویسد. او تست‌کیس‌های خودکار را نمی‌نویسد. کمکی برای اینکه سیستم ساخت خودکار بروز باشد، نمی‌کند. به مشتریان کمک نمی‌کند تا مشکلات جدی‌شان را حل کنند. در نوشتن مستندات کمک نمی‌کند. او حتا کُد را هم نمی‌خواند. تنها کاری که او می‌کند نوشتن کد جدید است.

در شرکت‌های کوچک نرم‌افزاری شما یک چنین آدم‌هایی را نمی‌خواهید.

به‌جای برنامه‌نویسان (کسانی متخصص نوشتن کد هستند) آنچه شما نیاز دارید برنامه‌سازان (Developer) هستند (کسانیکه به روش‌های مختلف تلاش می‌کنند تا محصولی موفق ساخته شود).

اگر در تعریفم از واژه‌ها کمی گستاخ هستم، پوزش مرا بپذیرید، ولی اینکه من چه واژگانی را بکار می‌برم زیاد مهم نیست. در شرکت نرم‌افزاری کوچک شما توانایی مالی داشتن افرادی را که فکرمی‌کنند تنها کارشان نوشتن کُد است را ندارید. کارهای بسیار دیگری برای انجام‌دادن هستند و انجام همه آنها برای محصولی موفق داشتن، اهمیت دارد. اگر شرکتی بزرگ بودید، می‌توانستید برای هرکاری متخصصان آن کار را بگیرید. اما چون کوچک هستید، افراد کمتری نیاز دارید اما کسانی که همه‌فن‌حریف‌تر باشند.

~~~

حدود (وظایف و اختیارات) در برابر انعطاف‌پذیری

این تفاوت‌ به‌راستی مهم بین شرکت‌های کوچک و بزرگ است:

در شرکت کوچک بیشتر افراد نقش‌های مختلف دارند. امکان‌پذیر نیست که فردی داشته‌باشید که تنها روی یک زمینه تمرکز می‌کند. شرکت‌های کوچک افراد همه‌فن‌حریف‌ی را نیاز دارند که به شرکت اهمیت می‌دهند و برای هرکاری که به شرکت کمک کند، پیش‌قدم می شوند. حسابدار یا کتابدار هرکاری را سر-و-سامان می‌دهند. معمولا کسانی وجود دارند که همه کارها را انجام می‌دهند و سرشان همیشه شلوغ است و هیچ‌کس هم نمی‌داند که آنها چه می‌کنند. در اینجا مفهوم کلیدی انعطاف‌پذیری است.

شرکت شرکت‌های بزرگ متخصصان بیشتری دارند. دستمزدها با «حساب‌های دریافتنی» فرق‌ می‌کند که آن‌هم از «حساب‌های پرداختنی» جداست. معماران نرم‌افزار، طراحی می‌کنند. برنامه‌نویسان کُد می‌نویسند. مدیران فنی برنامه‌نویسان را مدیریت می‌کنند. مدیران پروژه (برنامه) ها مشخصه و زمانبندی را پیگیری می‌کنند. مدیران محصول جایگاه‌سازی و پیام‌رسانی می‌کنند. مبلغان، خوب، کسی به راستی نمی‌داند که آنها چه می‌کنند.☺ به هرحال هرکسی کاری مشخص و تعریف‌شده دارد. مفهوم کلیدی اینجا احترام به حدود (وظایف و اختیارات) است.

راستی‌که این دو، فرهنگ‌هایی به‌کلی متفاوت هستند و اگر این دو با هم تداخل داشته باشند ممکن است چیزهای زشتی رخ‌دهد. انعطاف‌پذیری و حدود با هم جور درنمی‌آیند. کسی‌که در یکی از این فرهنگ‌ها موفق بوده، اغلب هنگامی‌که به دیگری گذار می‌کند، کارش بیخ پیدا می‌کند.

~~~

برنامه‌سازان

در شرکت کوچک نرم‌افزاری هر برنامه‌سازی پیش و بیش از هر چیز برنامه‌نویس است. بخش اصلی وقتش باید صرف نوشتن کُد و اشکال‌زدایی گردد. اما نیاز است که برنامه‌سازان در دیگر زمینه‌ها هم کمک کنند، زمینه‌هایی چون:

مستندات مشخصه‌ها

مدیریت پیکربندی

بازبینی کُد

تست کردن

تست‌های خودکار

مستندسازی

حل مشکلات جدی مشتریان

در واژگان من، این کارها برای برنامه‌ساز و برنامه‌نویس فرق می‌کنند. برنامه‌ساز بینش و چشم‌اندازی بزرگتر دارد و توانایی آنرا دارد که دیدی بزرگتر (از موضوع) داشته باشد. برنامه‌نویس کُد می‌نویسد، آنرا به تست‌کننده‌ها می‌سپارد و منتظر می‌ماند تا آنها اشکال‌ها را بیابند. برنامه‌ساز می‌داند که بهتر است هم‌اکنون اشکال‌زدایی کند، زیرا ممکن است او در آینده همان کسی باشد که با مشتری درباره آن محصول صحبت می‌کند.

زمانیکه تیم برنامه‌نویسان شما به مرور برنامه‌ساز می‌شوند، شاید سلسله مراتب کاری شما تغییر کند. ممکن است که بهترین برنامه‌ساز شما همان کسی نباشد که مشکلات به‌راستی سخت را برطرف می‌سازد. یک برنامه‌نویس با استعداد فراوان می‌تواند برنامه‌سازی بسیار بد باشد.کُدنویسی بخشی لازم اما ناکافی برای برنامه‌ساز بودن است. همینگونه، افراد با استعداد کمتر در تیم شما هنوز می‌توانند خودشان را به عنوان برنامه‌سازانی عالی نشان دهند با مشارکتی که در بخش‌های غیرکُد نویسی محصول می‌کنند.

~~~

پرسشهای پُربسامد (متداول)

می‌توانیم برنامه‌نویسانِ خود را فقط به کُدنویسی بگماریم و برای همه دیگر کارها گروهی دیگر را بکاربگیریم؟

شاید، شرکت ما پیش‌تر این کار را کرده‌است و گاهی خوب جواب داده است. اما در درازمدت شما، از این تصمیم که برنامه‌نویسانتان را از همه‌چیز جز برنامه‌نویسی دور نگه‌داشته‌اید، پشیمان می‌شوید. برنامه‌نویسان در یک شرکت نرم‌افزاری کوچک بیشتر از آن موثر هستند که به آنها چشم‌اندازی باریک بدهیم. به آنها اجازه بدهید که چشم‌انداز کاربر را ببینند. برنامه‌نویسانتان را پشت تلفن بگذارید تا به مشتریان در رفع مشکلی جدی کمک کنند. همینطور که برنامه‌نویسان را مجبور می‌سازید اشکال‌هایی را که خود ایجاد کرده‌اند را رفع کنند، کیفیت محصول شما بهبود پیدا خواهد کرد.

برنامه‌نویسان ما نمی‌دانند که چگونه همه این کارهای دیگر را انجام‌دهند؟

راستی؟ مطمئن هستم که دانشکده‌های کامپیوتر ابزارهای مدیریت زنجیره تامین (SCM) و مهارت‌های پشتیبانی فنی را درس می‌دهند، درست؟☺

گرچه دانشکده من این چیزها را یاد نمی‌داد. روشن است که برنامه‌نویسان شما نمی‌دانند که چگونه جنبه‌های جز-کُدنویسی ساخت محصول را انجام‌ دهند. به آنها آموزش دهید.

آموزش رسمی ممکن است نقشی ایفا کند، اما بهترین یادگیری از تجربه می‌آید. برنامه‌سازان شما باید پند شرکت نایکی (Nike) «انجامش بده» را بکار بندید. مطمئن شوید که آنها فرصت اشتباه داده‌اید. به آنها اجازه دهید از اشتباهاتشان یادگیرند.

برنامه‌نویسان ما نمی‌خواهند همه این کارها را انجام دهند

بعضی آدمها نمی‌خواهند برنامه‌ساز باشند، آنها می‌‌خواهند برنامه‌نویس باشند. اشکالی ندارد. برنامه‌نویس می‌تواند کار خوبی پیدا کند. اما شما و آن برنامه‌نویس می‌توانید بنشینید و درباره اینکه آیا شرکت شما محیط مناسبی برای کار او هست یا نه، بی‌پرده سخن بگویید.

سرانجام با توجه به موقعیت خود می‌توانید تصمیم بگیرید که در این باره چه کنید. پیشنهاد من این است که هر برنامه‌نویسی در شرکت نرم‌افزاری کوچک نیاز دارد که در چیزی فراتر از کُدنویسی دخالت داشته باشد، البته تمام قاعده‌ها استثنا هم دارند.

آیا یافتن برنامه‌سازی که مهارت‌هایی اینچنین گوناگون دارد، سخت نیست؟

بله هست. برنامه‌سازان واقعی و راستین ارزشمند هستند. احتمالا شما نمی‌توانید آنها را از بیرون بکارگیرید. مجبور هستید که به برنامه‌نویسان کمک کنید که برنامه‌ساز شوند.

زمانیکه شدند، باید بسیار تلاش کنید که آنها را نگه‌دارید. هنگامیکه برنامه‌نویسی از شرکت جدا می شود یا در شرکتی بزرگ شغل مدیریتی می‌گیرد یا شرکت خو را برپا می‌کند.

چگونه برنامه‌سازان کُد بنویسند در حالیکه پیوسته با کارهای دیگر در کارشان وقفه می‌اندازند؟

بله، این مساله‌ای است. از این فرصت بهره می‌جویم تا از اصل اریک (خودم) در مدیریت نرم‌افزار یاد کنم:

نمی‌توانید مسایل را حذف کنید،
اما می‌توانید بده-بستانی انجام‌دهید
مسایلی که هم‌اکنون دارید را بدهید
در برابر آنها مسایلی را که ترجیح می‌دهید، بستانید.

برنامه‌سازان وقت آزاد بیشتری نیاز دارند وگرنه هیچ کُدی نخواهند نوشت. خوب این مساله‌ای است که ترجیح دارد برمسایلی که برایتان پیش خواهد آمد هنگامی‌که با افرادی با چشم‌انداز باریکِ «تنها کُد» سروکار پیدا می‌کنید. تلاش کنید زمان خود را ساماندهی کنید. برای نمونه در یک روز همزمان کُدنویسی و پشتیبانی فنی را انجام‌ ندهید.

پس شما می‌گویید که برنامه‌سازان ما مجبورند همه دیگر کارها را انجم دهند؟

خیر. بهتر این است که برنامه‌سازان هنوز بیشتر(اما نه همه) وقتشان را صرف نوشتن کُد کنند. اگر بودجه شما اجازه می‌دهد دسته‌های گوناگونی از متخصصان هستند که می‌توانید بکار بگیرید:

پشتیبانی فنی «سطح یک»

بیشتر کار پشتیبانی فنی شامل پاسخگویی پیاپی به پرسشهای یکسان است.احتمالا اینکار بهترین کاربری از وقت یک برنامه‌ساز نیست. برنامه‌ساز را در پشتیبانی فنی «سطح دو» درگیر کنید؛ تشخیص و حل مشکلات سخت و پیچیده مشتریان. اما اینکه یک یا دو متخصص برای رسیدگی به کارهای ساده‌تر داشته باشید، ایده خوبی است. برای اینکار دنبال فردی بگردید که مهارت‌های ارتباطی خوبی دارد و پیش‌زمینه‌ای هم در مسایل فنی.

تستِ دستی، بازبینی اشکال‌زدایی و …

همینطور که یک تیم پشتیبانی فنی سطح یک می‌سازید، برای این تیم کمی بیش از نیازتان کارمند بگیرید. به آنها کمی هم وقت آزاد بدهید تا بتوانند با مقداری مشخص از کارهای پرسش/پاسخ درگیر شوند. بگذارید آنها مقداری از کار تستِ دستی و بازبینی اشکال‌زدایی را انجام‌دهند. این کار از بارِکاری برنامه‌سازان شما خواهد کاست و نرخ ازپای درآمدن افرادی که در جایگاه پشتیبانی فنی محض هستند را کاهش می‌دهد.

مستندسازی

برنامه‌سازانتان را مجبور کنید که مشخصه‌ها یا پیش‌نویس نخست محتوا را بنویسند، اما آماده‌سازی و ویرایش نهایی و ویرایش مستندات شما کاری است که برای کسیکه می‌تواند بنویسد مناسب است.

مدیر سیستم (System Administration)

احتمالا برنامه‌سازان شما می‌توانند کار یک مدیر سیستم را انجام‌دهند، اما هیچ دلیل خاصی مرتبط با محصول برای اینکه آنها این کار را بکنند وجود ندارد. بکارگیری یک مدیر سیستم روشی است برای کاستن از دقدقه‌های برنامه‌سازان.

این نوشته برگردانی است از:

Sink, Eric. “Small ISVs: You need Developers, not Programmers“

اگر می خواهید بار دیگری که مطلبی نوشته شد، آگاه گردید. عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید.

این نوشته را به بالاترین بفرستید:

/ ناصر غانم زاده

محاسبه فضای کاری

طراحی فضای کاری برای شرکت های نرم افزاری یکی از مهمترین جنبه های کاری شرکت های نرم افزاری است که باز هم در ایران روی آن کمتر کار شده است و دست روانشناسان سازمانی و معماران را می بوسد. این بحث اکنون بحث روز شرکت های نرم افزاری شده و آنها برای بالاتر بردن کارایی نیروهای انسانی خود دست به هر نوآوری می زنند تا محیطی بهتر برای کارکنان خود بسازند. گوگل سرآمد آنها است. مایکروسافت هم بتازگی به تکاپو افتاده است.

برای کسانی که می خواهند شرکت نرم افراری برپا کنند، مساله ای وجود دارد و آن محاسبه فضای مورد نیاز است. مدتی پیش مطلبی در سایت جوِل اسپالسکی دیدم، آنرا اینجا می آورم:

– دفتر (اتاق)ها :کارکنان تمام وقت بین 6.5 تا 9 متر مربع برای هرنفر. اگر کارآموز بکار می گیرید 13.5 متر برای هر سه نفر کافی است.
– قسمت منشی و انتظار: 22.5 متر
– قفسه های کتاب و کتابخانه: 7 تا 9 متر
– اتاق وسایل و انبار: 9 تا 18 متر
– قفسه و جای سرور ها: 6 متر
– غذا خوری: 2.7 متر به ازای هر نفر
– آشپزخانه: 18 متر
– اتاق نشت/ جلسه: 22.5 متر
– دستشویی و حمام :2-3 عدد به اضافه حمام

هنگامیکه همه اینها را جمع بندی کردید. %30 به اضافه کنید. (راهرو ها، حال و فضای رفت و آمد و …)
اگر می توانید جا را برای 5 سال اجاره کنید و پیش بینی رشد تا آن هنگان را هم بکنید.
این را هم میدانم که این برآورد کمی زیاد است و ما عادت به گرفتن دفتر کار به این بزرگی (و پولش را هم) نداریم. ولی به هر حال نیروهای انسانی در شرکت های نرم افزاری مهمترین فاکتور هستند.

اگر می خواهید بار دیگری که مطلبی نوشته شد، آگاه گردید. عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید.

/ ناصر غانم زاده

مدل کسب و کار

یکی از مفاهیم پایه ای و بسیار مهم در هر کسب و کاری، به ویژه در کسب و کارهای مبتنی بروب و نرم افزاری مدل کسب و کار یا Business Model است. به زبان ساده، این مفهوم بیان می کند که چگونه می خواهید از کسب و کارتان پول در بیاورید.

شاید برخی بگویند “این که واضح است؟ ” اما همیشه اینگونه نیست وبه ویژه در کسب وکارهای اینترنتی و نرم افزاری راههای بسیاری برای در آوردن پول وجود دارد.

برای نمونه در صنعت نرم افزار های آزاد و باز متن (Open Source) در حدود بیست مدل کسب و کار ساده و مرکب وجود دارد. مدل کسب و کار شرکت کانونیکال (سازنده توزیع لینوکس اوبونتو) تا مدت ها مشخص نبود و هنوز هم کاملا مشخص نیست. این مساله آنچنان اهمیت دارد که سال گذشته انتشارات دانشکده بازرگانی هاروارد (Harvard Business School) -بزرگترین و معروف ترین دانشکده کسب و کار دنیا- کتابی به نام “مدل های کسب و کار باز” (Open Business Models) منتشر نمود.

بیان ها و تعاریف بسیاری برای این مفهوم وجود دارد. اما یکی را که در دانشنامه آزاد ویکی پدیا وجود دارد، می آورم: ” مدل کسب و کار ابزاری مفهومی است که شامل مجموعه بزرگی از عناصر و روابط بین آنهاست که منطق تجاری یک شرکت را بیان می کند. توصیف است از ارزشی که یک شرکت به یک یا چندین بخش از مشتریان ارایه می کند و توصیف معماری شرکت و شبکه ای از شرکای آن شرکت است برای خلق، بازاریابی و تحویل سرمایه این ارزش و ارتباط بصورتیکه جریان درآمدی سود زا و ثابت به وجود آورد. ”

اگر از تعریف گذر کنیم، مدل کسب و کار دو کار اصلی انجام می دهد: ارزش می آفریند و سهم بدست آمده از آن ارزش را جمع آوری می کند.

در چند پست آینده در مورد مدل کسب و کار بیشتر می گویم و جداگانه برای کسب و کارهای اینترنتی (وب) و نرم افزار های آزاد و باز متن مدل های معروف را بیان می کنم.

در این رابطه می‌توانید نوشته «۱۲ مدل کسب و کار بازمتن» را نیز بخوانید.

اگر می خواهید بار دیگری که مطلبی نوشته شد، آگاه گردید. عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید.