همایش روز آزادی نرم افزار ۲۰۱۱

Software Freedom Day

هر ساله در سومین شنبه از ماه سپتامبر (شهریورماه) دوستداران و علاقه‌مندان به نرم‌افزارهای آزاد در سرار جهان  گرد هم می‌آيند تا «روز آزادی نرم‌افزار» را گرامی بدارند. این روز در سال گذشته در بیش از ۱۰۰ کشور و بیش از ۵۰۰ تیم مختلف گرامی داشته شد. در کشور ما نیز امسال همچون سال‌های گذشته اعضای «گروه کاربران لینوکس اصفهان» در همایشی، برای پنجمین بار این روز را گرامی می‌دارند. هدف از این گردهمایی گسترش و ترویج نرم‌افزارهای آزاد/بازمتن است.

امسال این همایش در ۲۴ شهریورماه ۱۳۹۰ در کتابخانه‌ی مرکزی شهرداری اصفهان توسط «گروه کاربران لینوکس اصفهان» با همکاری «سازمان فرهنگی تفریحی استان اصفهان» برگذار می‌شود. شرکت در این همایش برای همگان آزاد و رایگان است.

در این همایش بهراد اسلامی‌فر و سجاد بارودکو به ارائه‌ی «نرم افزار آزاد به روایت تاریخ»، مجید سلامت به ارائه‌ی «لینوکس همیشه، همه جا!»، محمد باقر ادیب بهروز با مقاله‌ی «بومی سازی»، ناصر غانم‌زاده با «کسب و کار نرم‌افزارهای آزاد/بازمتن»، «زبان های برنامه نویسی و محیط های برنامه نویسی» با ارائه‌ی مهرداد عباسی و در آخر ارائه‌ی لینوکس توکار – (embedded linux) توسط هدایت وطن‌خواه اجرا خواهند شد.


جهت اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام در این همایش به سایت https://isfahansfd.org مراجعه کنید.

پنج شنبه ۲۴ شهریور ماه ۱۳۹۰ ساعت ۱۴:۳۰

سالن اجتماعات کتابخانه ی مرکزی شهرداری اصفهان
آدرس : اصفهان – خیابان باغ گلدسته – کتابخانه ی مرکزی شهرداری اصفهان

لینوکس اینجا، آنجا، همه‌جا

چندین سال است درباره جنبش نرم‌افزارهای آزاد/بازمتن سخن می‌گوییم، بسیاری فکر می‌کنند چون به آن دلبسته‌ایم یا چون نانمان در آن است آنرا ترویج می‌کنیم و باور کنید  که اینگونه نیست چرا که امروزه همه‌جا به  لینوکس و نرم‌افزارهای آزاد/بازمتن به‌عنوان راهکاری جدی می‌نگرند.

شاید بتوان گفت لینوکس  نمادی از پیشرفت، پذیرش و فراگیر شدن نرم‌افزارهای آزاد/بازمتن است و بر همین اساس من جایگاه آن را در بازارها و برای کاربردهای متفاوت بررسی‌ای هرچند گذرا کرده‌ام.

گرچه شاید اینجا هنوز اوضاع بسیار فرق کند و من به چشم خود دانشجوی کامپیوتری را دیده‌ام که حتا نام لینوکس را نیز نشنیده بوده است. هنوز هم  بسیاری از مدیران سازمان‌ها فکر می‌کنند لینوکس چیزی بدرد نخور، فانتزی یا بسیار نامناسب احوال آن‌هاست. بگذریم، چرا که این نیز بگذرد.

بگذارید ببینیم نقش و جایگاه لینوکس در بازارهای مختلف چگونه هست:

۱. ابر رایانه‌ها (سوپر کامپیوتر): لینوکس فراگیر‌ترین سیستم عامل ابر رایانه‌ها است. بر اساس آخرین آمار منتشر شده ۹۱ درصد از ۵۰۰ ابر رایانه برتر دنیا (۴۵۵ عدد) از لینوکس استفاده می‌کنند.

۲. سرورها: خب فکر نمی‌کنم نیازی باشد که بگویم وضع لینوکس اینجا هم خوب است و بسیاری از کسانی که مدعی هستند لینوکس برای رایانه‌های رومیزی مناسب نیست معترف هستند که لینوکس سیستم عاملی قوی و مناسب برای کارهای مختلف در سطح سرور است.

۳. رایانه‌های رومیزی: شاید بتوان گفت وضع لینوکس در این بخش از بازار به خوبی بخش‌های دیگر نیست ولی در چندسال گذشته تلاش‌های بسیاری صورت گرفته تا نسخه‌های رومیزی (Desktop) لینوکس کاربر پسندتر شوند و پیامد این تلاش‌ها پذیرش بیشتری نیز صورت گرفته، گروهی برآنند که لینوکس رومیزی در حال گذر از شکاف است و به‌زودی فراگیرتر نیز خواهد شد. در همین‌‍جا هم اقبال به لینوکس -دست کم از سوی دانشجویان- بسیار بیش از گذشته شده است.
همین چند روز پیش هم گوگل ویندوز را پس زد و استفاده داخلی از آن را – به خاطر نداشتن امنیت کافی- ممنوع کرد. که این کار پذیرش لینوکس را برای سیستم‌عامل رومیزی از سوی دیگران شتاب خوهد بخشید.

۴. ابزارهای همراه: در سطح گوشی‌های هوشمند تلفن و نت‌بوک‌ها تلاش‌های بسیاری صورت گرفته و موفقیت‌های بسیاری حاصل شده است. همین ماه پیش بود که برای نخستین بار فروش گوشی‌های اندروید دار بیش از آیفون شد. و اگر پیگیر خبرها باشید می‌دانید که شرکت‌های سازند‌ه‌ی تلفن همراه زیادی دارند گوشی با سیستم عامل اندروید یا دیگر سیستم‌عامل‌های مبتنی بر لینوکس همچون MeeGo تولید می‌کنند. برای نمونه HTC، سامسونگ، سونی اریکسون، ال‌جی، نوکیا و موتورولا را ببینید.

۵. رایانش ابری: اگر پیگیر خبرها و فناوری‌های مربوط به رایانش ابری (Cloud Computing) باشید می‌دانید که آنجا لینوکس و دیگر نرم‌افزارهای آزاد/بازمتن یکه‌تاز میدان هستند و دیگر شرکت‌ها با اختلاف زیادی از آن‌ها در رده‌های پسین قرار دارند.

۶. دیگر بستر‌ها: تقریباً می‌توان گفت برای هر بستر دیگر هم نسخه‌ای از لینوکس وجود دارد، یا به‌سبب بازمتن بودن می‌توان برای آن نسخه‌ای ساخت. برای نمونه همین دیروز خبری منتشر شد از نسخه‌ای نو از لینوکس بنام Linaro برای بستر ARM که توسط کنسرسیومی از شرکت‌های IBM، سامسونگ، تگزاس اینسترومنتس و دو-‌سه شرکت دیگر حمایت می‌شود.

نتیجه اینکه اینکه لینوکس سیستم عاملی است برای تمام فصول. پس در هر کسب و کاری که هستید به آن جدی بنگرید.

از دید من «لینوکس یک مهارت بایسته» برای امروز است، چرا که لینوکس سیستم عامل فرداست.

اگر می خواهید بار دیگر که  مطلبی نوشته شد، آگاه گردید. عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید.

تعریف رایانش ابری

درباره «رایانش ابری» یا آنچه گاهی ، به نادرست، «محاسبات ابری» نیز خوانده می‌شود، سخن زیاد گفته می‌شود. که البته همان‌گونه که درباره هر فناوری روز دیگری سخن گفته می‌شود چیزی طبیعی است.

اما در فارسی کمتر تعریف مناسبی از این فناوری دیده می‌شود. در ویکی پدیای فارسی  زیر درآیند(مدخل)  رایانش ابری نوشته است:

رایانش ابری (به انگلیسی: Cloud Computing ) به معنی توسعه و به‌کارگیری فناوری کامپیوتر بر مبنای اینترنت است. این عبارت شیوه‌هایی از محاسبات کامپیوتری در فضایی است که قابلیت‌ھای مرتبط با فناوری اطلاعات به عنوان سرویس یا خدمات برای کاربر عرضه می‌شود و به او امکان می‌دھد به سرویس‌ھای مبتنی بر فناوری در اینترنت دسترسی داشته باشد، بدون آن‌که اطلاعات تخصصی در مورد این فناوری‌ھا داشته باشد و یا بخواھد کنترل زیرساخت‌ھای فناوری که از آنھا پشتیبانی می‌کند را در دست بگیرد. سرویس‌های رایانش ابری برنامه‌های کاربردی را به صورت برخط فراهم می‌کنند که قابل دسترسی با مرورگر وب هستند درحالی‌که نرم‌افزار و داده روی سرورها ذخیره شده‌اند. (بازیابی شده در ۲۱ تیرماه)

همین. که این البته تعریفی کمینه است و شاید کافی نباشد. در اینترنت تعریف‌های مختلفی برای رایانش ابری وجود دارد ولی من یکی از بهترین‌های آن‌ها را تعریف «موسسه ملی استاندارد و فناوری» آمریکا (NIST) دیدم (اینجا)، که تلاش کرده‌ام نسخه ۱.۴ آن را به فارسی برگردانم:

گوشزد ۱: رایانش ابری هنوز مفهومی در حال رشد و پرورش است. تعریف، موارد کاربرد، فناوری‌های زیربنایی، مسایل و برتری‌های آن در بحث‌هایی داغ توسط بخش‌های خصوصی و عمومی بهبود داده خواهد شد. این تعریف‌ها، خاصیت‌ها و ویژگی‌ها به مرور زمان رشد و تغییر خواهد کرد.

گوشزد ۲: صنعت رایانش ابری اکوسیستمی بزرگ از بسیاری مدل‌ها، ارایه‌دهندگان و بازار را ارایه می‌کند. این تعریف تلاش می‌کند که تمام رویکرهای ابری مختلف را در بر بگیرد.

تعریف رایانش ابری:

رایانش ابری مدلی است برای داشتن دسترسی آسان و بنا‌به‌سفارشِ شبکه به مجموعه‌ای از منابع رایانشی پیکربندی‌پذیر (مثل: شبکه‌ها، سرورها، فضای ذخیره‌سازی، برنامه‌های کاربردی و سرویس‌ها) که بتوانند با کمترین کار ‌و زحمت یا نیاز به دخالت فراهم‌کننده سرویس به سرعت فراهم شده یا آزاد (رها) گردند. این مدل ابری از  در دسترس بودن پشتیبانی کرده و از پنج ویژگی اساسی، سه شکل ارایه و چهار شکل آماده‌سازی ترکیب یافته است.

ویژگی‌های اساسی:

سلف‌سرویس درخواستی (بنابه‌سفارش): مشتری می‌تواند یک‌سویه امکانات رایانشی همچون سرور و فضای ذخیره‌سازی در شبکه را همین‌که نیاز بود از هر فراهم‌کننده  به صورت‌خودکار و بدون نیاز به دخالت انسان بدست آورد.

دسترسی فراگیر شبکه: امکانات روی شبکه در دسترس هستند و می‌توان با سازوکارهایی استاندارد به آن‌ها دست یافت، سازوکارهایی که استفاده  شدن برای بسترهایی ناهمگون کلاینت‌های ضعیف و قوی (مثل: گوشی‌های موبایل، لپ‌تاپ‌ها و PDAها) را پشتیبانی می‌کنند.

یک‌کاسه‌سازی نابسته به مکانِ منابع: منابع رایانشیِ فراهم کننده یک‌کاسه شده‌اند تا با بکارگیری مدل چندمشتریه به همه مشتریان خدمت‌رسانی کنند، این کار بوسیله منابع فیزیکی یا مجازی مختلف که به شکلی پویا و بنابه‌درخواست مشتری واگذار و پس‌گرفته می‌شوند صورت می‌گیرد. مشتری معمولا کنترل یا دانشی درباره محل دقیق منابع فراهم شده ندارد ولی ممکن است در سطوح بالاتر انتزاعی بتواند محل را تعیین کند (مثل: کشور، استان یا مرکز داده). برای نمونه منابع شامل فضای ذخیره‌سازی، توان پردازشی، حافظه، پهنای باند شبکه و ماشین‌های مجازی می‌شود.

انعطاف‌پذیری سریع (درجا): می‌توان امکانات را  به سرعت و انعطاف‌پذیرانه بدست آورد تا به سرعت گسترش داده شده (از دید مقیاس) یا درجا آزاد شوند تا به سرعت به مقیاس کوچکتری دست یابند. از دید مشتری امکاناتی که برای بدست آمدن در دسترس هستند اغلب نامحدود به نظر می‌آیند و می‌توانند به هر مقدار و در هر زمان خریداری شوند.

سرویس‌های اندازه‌گیری شده: سیستم‌های ابری منابع را خودکار کنترل و بهینه می‌کنند، این کار با بکارگیری توانایی اندازه‌گیری در سطحی از تجرید که مناسب گونه‌ی آن سرویس(مثل: فضای ذخیره‌سازی، توان پردازشی، پهنای باند و شمارِ کاربران فعال) است انجام می‌شود. میزان استفاده از منابع می‌تواند به شکلی شفاف هم برای مشتری و هم برای فراهم‌کننده زیر نظر گرفته، کنترل شده و گزارش داده شود.

گوشزد: نرم‌افزار ابری به خاطر سرویس‌گرا بودن و  با تمرکز بر نابستگی مکانی، وابستگی پایین،پیمانه‌ای بودن و کارکرد معنایی از تمام مزایای مفهوم ابری بهره می‌جوید.

شکل‌های ارایه:

نرم‌افزار ابری به عنوان سرویس (SaaS). چیزی که برای مشتری فراهم شده است برنامه کاربردیِ فراهم کننده است که بر روی زیرساخت ابری، در حال اجراست و توسط  دستگاه‌های کلاینت‌ مختلف  از طریق یک رابط برای کلاینت ضعیف همچون مرورگر وب (مثل: ایمیل وبی) در دسترس است. مشتری زیرساخت ابری، شبکه، سرورها، سیستم‌های عامل، فضای ذخیره سازی زیرین یا حتا نرم‌افزار کاربردی را مدیریت یا کنترل نمی‌کند، البته به جز تنظیمات محدود پیکربندی‌های  برنامه در سطح کاربر.

بستر ابری به عنوان سرویس (PaaS). مشتری امکان دارد که برنامه‌کاربردی ساخته شده توسط خود را  بر روی  زیرساخت ابری قرار دهد. این برنامه  با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی و ابزارهایی که توسط فراهم‌کننده پشتیبانی می‌شوند (مثل: جاوا، پایتون، دات‌نت) ساخته شده است. مشتری زیرساخت ابری، شبکه، سرورها یا  فضای ذخیره‌سازی زیرین را مدیریت یا کنترل نمی‌کند اما بر روی برنامه کاربردی قرارداده شده و احتمالا پیکربندی محیط میزبانی (هاست) برنامه کنترل دارد.

زیرساخت ابری به عنوان سرویس (IaaS). امکانی که برای مشتری فراهم آوری شده توان پردازشی، فضای ذخیرسازی، شبکه‌ها و دیگر منابع پایه‌ای رایانشی است به گونه‌ای که مشتری می‌تواند نرم‌افزار دلخواه خود که می‌تواند شامل سیستم‌های عامل و برنامه‌های کاربردی باشد را قرار داده و اجرا کند. مشتری زیرساخت ابری زیرین را مدیریت یا کنترل نمی‌کند ولی بر روی سیستم‌های عامل، فضای ذخیره‌سازی، برنامه‌های قرارداده شده و احتمالا گزینش اجزا شبکه‌بندی (مثل: دیواره‌های آتش، همسنگ(متعادل) کننده بار) کنترل دارد.

شکل‌های آماده‌سازی:

ابر خصوصی (Private cloud). زیرساخت ابری تنها برای یک سازمان کار می‌کند و ممکن است توسط خود سازمان یا شرکتی دیگر مدیریت شود، نیز  می‌تواند درون یا بیرون سازمان جای بگیرد.

ابر گروهی (Community cloud). زیرساخت ابری بین چند سازمان به اشتراک گذاشته شده و یک گروه مشخص که وظیفه‌ایی مشترک (مثل: ماموریت، نیازهای امنیتی، سیاست‌گذاری و ملاحضات قانونی) دارند را پشتیبانی می‌کند. این ابر می‌تواند توسط این سازمان‌ها یا یک شرکت دیگر مدیریت شود، همچنین می‌تواند درون یا بیرون سازمان جای بگیرد.

ابر عمومی (Public cloud). زیرساخت ابری برای عموم یا برای دسته بزرگی از مشتریان در دسترس است و مالک آن سازمانی است که این خدمات ابری را  می‌فروشد.

ابر آمیخته (Hybrid cloud). زیرساخت ابری آمیزه‌ای است از دو یا بیشتر ابر (خصوصی، گروهی یا عمومی) که هر کدام ویژگی‌های یکتای خود را نگه می‌دارند ولی بوسیله‌ی فناوری‌های‌ استاندارد شده یا انحصاری که داده‌ها و برنامه‌های کاربردی را جابجاپذیر (پرتابل) می‌کند به یکدیگر وصل شده‌اند.

توجه: اسلایدهای معرفی رایانش ابری و دیگر اسلایدها را می‌توانید اینجا ببینید.

پ.ن ۰: نسخه ۱۵ این تعریف بیرون آمده که در بخش مقالات سایت شرکت اپاتان رایانش به‌صورت PDF و خواناتر در دسترس است.

پ.ن ۱: کسی می‌داند برگردان مناسب برای Utility Computing چیست؟ مفهوم را می‌دانم برابر خوب نمی‌یابم.

پ.ن۲: یک بنده خدایی بر اسای این تعریف و برای فهم بهتر چارتی طراحی کرده است (اینجا) که من با اجازه وی آن را به فارسی برگردانده‌ام:

چارت رایانش ابری

برای دیدن تصویر بزرگتر بر روی این تصویر کلیک کنید.

می خواهید بار دیگر که مطلبی نوشته شد، آگاه گردید؟ عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید. برای دست‌یابی به هم‌افزایی و اشتراک دیدگاه‌ها می‌توانید به صفحه‌ی Facebook بلاگ (اینجا) بروید.

پرسش‌های نابخردانه نپرسیم

تازگی‌ها خیلی غر می‌زنم که نشانه پیری است. ولی باور کنید آدم چیزهایی می‌بیند که گزیری جز گفتن نمی‌بیند.

0- شما نام این نوشته را بخوانید «پرسش‌های احمقانه نپرسیم»

1- پیشگفتار

اریک ریموند مقاله‌ای پرآوازه دارد به نام «چگونه هوشمندانه بپرسیم» (How To Ask Questions The Smart Way) بدبختانه این مقاله بسیار سودمند هنوز به فارسی برگردانده نشده است (به جز خلاصه‌ای بسیار کوتاه). چندی است که در دیدگاه‌های بلاگ‌ها (کامنت) و انجمن‌های اینترنتی (فروم‌ها) پرسش‌هایی می‌بینیم که نه تنها هوشمندانه نیستند، بلکه بسیار هم احمقانه هستند. نمونه این‌ها بسیار است و نمی‌دانم برای آن‌ها چه باید کرد.

بدبختی بزرگ‌تر اینکه – تا آنجا که به ما مربوط است و در فروم‌های کامپیوتری می‌بینیم- بسیاری از این پرسش‌ها را کامپیوتری‌ها (IT را هم بیفزایید) می‌پرسند که زمانی نشانه و نماد بودند برای به‌روز بودن، منطقی بودن و آگاه بودن. (گرچه این بلا گریبانگیر دیگر رشته‌ها نیز هست ولی ما به رشته‌های مرتبط خودمان کار داریم)

جدا از اینکه بسیاری از پرسش‌هایی که پرسیده می‌شود را می‌توان با اندک جستجویی در همان انجمن یا اینترنت بدست آورد، چندی از این پرسش‌ها بسیار نابخردانه هستند. در بخش پسین اندکی از این پرسش‌ها که نمونه خروار آن‌هاست را می‌آورم.

2- درآمد: این چند سناریو را ببینید، این چند سناریوها از انجمن (فروم) های فارسی بدست آمده‌اند. فقط هرچه فکر می‌کنم یادم نمی‌آید یکمی را در کدام فروم دیده‌ام.

سناریو 0 (الگو):

چگونه می‌توانم در مسابقه‌های اتومبیل‌رانی رالی شرکت کنم. البته من هنوز رانندگی بلد نیستم.

سناریو 1:

فرد الف: میخواهم لینوکس سرور نصب کنم که کارهای y،x و z  را انجام دهد.

فرد ب در پاسخ: کارهای 1و 2 و 3 را انجام می‌دهی سپس در ترمینال فلان چیز را می‌نویسی.

الف: ترمینال! ترمینال در لینوکس چیست و چگونه می‌توان به آن دسترسی پیدا کنم.

سناریو 2:

الف: می‌خواهم در  C++ فلان کار را بکنم. «من خیلی C++ بلد نیستم.»

ب: «برای اعداد خیلی بزرگ باید از آرایه استفاده کنی و یه کلاس جدید برای کار با اون بنویسی …. »

الف: «میشه بیشتر توضیح بدید. من چیزی از کلاس نمی دونم . همین طور میشه بگید.»

سناریو 3:

الف: «من میخوام برای یک اداره دولتی سایت طراحی کنم. اما تقریبا اولین کارم در این زمینه هست.
میخواستم بدونم سایتهای ادارات دولتی مثل شهرداریها و وزارت و غیره که میبینیم چطور طراحی میشه و چه امکاناتی داره
آیا بیشترش با CMS های اپن سورس انجام میشه و لطفا بهم معرفی کنید
آیا کسی این سایت ها رو بطور سفارشی و با کدنویسی طراحی میکنه و یا با دریم ویور …»

ب: «دوست عزیز در حال حاضر تقریبا هیج سایتی … نیست که بدون استفاده از سامانه‌های مدیریت محتوی (cms) پیاده‌سازی شده باشد. …»

الف: «… متاسفانه من با این سامانه ها تاحالا کار نکردم و نمیدونم یادگیری اونها چقدر زمان میبره.
هنوز اطلاعات کامل دقیق و رسمی از خصوصیات و محتوای سایت پیدا نکردم و احتمالا در جریان کار متوجه میشم. فعلا خواستم پیشاپیش آماده بشم و اطلاعاتی هم داشته باشم و بدونم اینکار رو قبول بکنم یا نه و بهتره چطور و با چه سیستمی شروع بکنم. … »

سناریو 4:

الف: خوشحالم که با شما آشنا شدم. من همه‌ی نوشته‌های بلاگ شما را بادقت خوانده‌ام. اما سوالی دارم. چگونه می‌توانم کار X را انجام دهم.

ب: نوشته‌ی Y من را با دقت بخوان.

الف: خوانده‌ام. اما جواب پرسش من در آن نیست.

ب: پاراگراف دوم خط سوم …

الف: آها. راست میگید. حالا چطور می‌تونم کار Z را انجام بدم.

ب: همان نوشته پاراگراف سوم.

الف: آها. یه سوال دیگه….

و این داستان ادامه دارد

————–

چیزی که برای من جالب است این است که بسیاری افرادی که پرسش‌های هوشمندانه ندارند این سه صفت را دارند. (به ویژه دوستان جوان‌تر و دانشجو)

  • کم صبر هستند
  • نوشته‌ها را بادقت، درست و کامل نمی‌خوانند
  • جستجو نمی‌کنند

با کمی کار روی این‌ها می‌توان پرسش‌های هوشمندانه‌تری پرسید. چیزی که نمی‌دانم این است این است که با افرادی که پرسش‌های احمقانه می‌پرسند چه باید کرد. به ویژه برای سناریوهای 2،1 و 3.

اگر می خواهید بار دیگر که  مطلبی نوشته شد، آگاه گردید. عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید. همچنین می توانید مرا در تویتر دنبال کنید. «فهرست همه نوشته‌ها»ی من را اینجا ببینید.

هفته سمینار

راستش هفته آینده را باید هفته سمینار بنامم. دلیلش البته روشن است، در این هفته چهار سمینار خواهم داشت.

فکر می‌کنم در پایان هفته مرده‌ی مرا بتوان یافت. که البته خبر خوشی است برای دوستان و نزدیکانم.

همانگونه که احتمالا می‌دانید هفته آینده «اولین کنفرانس بین المللی لینوکس، متن باز و مدارک لینوکس» در روزهای شنبه، یکشنبه و دوشنبه و به ترتیب در دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه اصفهان و در «مرکز آموزش علمی کاربردی تعاونی پیام شهرکرد» برگزار خواهد شد. که در این سه روز من همچون همیشه درباره کسب و کار نرم‌افزارهای آزاد/بازمتن خواهم گفت، البته از آنجا که زمان اندکی دیده شده، کمتر از گذشته به ریزه‌کاری‌ها خواهم پرداخت. اسلایدها را می‌توان اینجا دید.

از هم‌اکنون بگویم اگر کسی می‌خواهد برای آینده برنامه‌ریزی کند و می‌خواهد من این سمینار را ارایه دهم، بهتر است نزدیک 2 ساعت را ببیند. گرچه می‌توان تا 3-4 ساعت در این باره سخن گفت.

روز چهارشنبه، 14 اسفند نیز در دانشگاه پیام نور اصفهان سمیناری 1 ساعته با نام «چگونه آینده‌ی شغلی خود در رشته‌ی کامپیوتر را تضمین کنیم» خواهم داشت. چند تن از دانشجویان فعال این دانشگاه که به لاگ می‌آیند، از من برای این سمینار دعوت کردند. این سمینار چهارشنبه صبح است، زمان سمینار من هم ساعت 10 است، البته برنامه‌های دیگری نیز دارند که از ساعت  9 آغاز خواهد شد.

پ.ن: اسلاید‌های این سمینار را نیز می‌توانید اینجا ببینید. می‌خواستم فایل را کمی تغییر داده سپس قرار دهم که فرصت نشد، به امید خدا در ارایه‌های دیگر آن‌را بهبود خواهم بخشید.

اگر می خواهید بار دیگر که  مطلبی نوشته شد، آگاه گردید. عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید. همچنین می توانید مرا در تویتر دنبال کنید.

راهنمای کوچک همکاری در پروژه‌های بازمتن

درآمد: حدود یک سال و چهارماه پیش «چرا دانشجویان ایرانی باید در پروژه های آزاد/بازمتن مشارکت کنند!؟» را نوشتم (نخست آن‌را بخوانید)، تا این که چند روز پیش یه این نوشته برخوردم، ترجمه نام اصلی نوشته «توصیه شغلی به مهندسان نرم‌افزار تازه فارغ‌التحصیل شده یا در شرف آن» (پارسی‌تر: پندهای کاری به مهندسان نرم‌افزار دانش‌آموخته یا در آستانه دانش‌آموختگی) است. اما چون سریع و گذرا همکاری در پروژه‌های بازمتن را نیز یادآور شده، این نام را برگزیدم.

نوشته اصلی:
به این مقاله در Slashdot برخوردم و مرا به یاد آن پندهایی انداخت که به چند تازه دانش‌آموخته که با آنها کارکردم، دادم. همیشه می‌بینم بزرگترین مساله‌ای که استخدام‌کننده‌ها با کسانی که مستقیم از دانشگاه آمده‌اند (یا می‌خواهند که کارشان را به برنامه‌نویسی تغییر دهند) دارند،  این است که آن‌ها دقیق نمی‌دانند در چه مهارت دارند. گرچه بیشتر وقت‌ها می‌توان بدست آورد که آیا آنها باهوش هستند یا خیر و این بخش مهمی از کار است، اما همیشه خوب است که چیزی ملموس برای بررسی در دست داشت، چیزی بیشتر از کَُد «Hello World»  از دوران دانشجویی.

خوشبختانه در دنیای امروز این چیز بوسیله دنیای بازمتن و کمی سخت‌کوشی دست‌یافتنی است. به سادگی یک پروژه بازمتن خوب، کمی نامدار که خوشتان بیاید، بیابید (خود من در پروژه‌های Solr و Mahout ،Lucene همکاری می‌کنم) و در آن همکاری (مشارکت) کنید. با چند بسته (Patch) کوچک و به‌خوبی تست‌شده آغاز کنید، حتا می‌تواند درست‌کردن خطای ساده (Bug Fix) یا تصحیح مستندات باشد. سپس، همینطور که پیشرفت کرده و دانش شما بیشتر می‌شود، در لیست‌های پستی به پرسش‌ها پاسخ دهید و در بسته‌های بزرگتری همکاری کنید. با انجام کارهایی (سطح پایین) که دیگران دوست ندارند انجام دهند با دیگرهمکاری کنندگان دوست شوید. دوستانه و مودبانه برخورد کنید و پاسخ پرسش تازه‌کاران را با ادب و احترام بدهید، همزمان هرچه می‌توانید کارهای سخت‌تر بردارید. این کار را برای دست‌کم شش ماه یا بیشتر انجام دهید، اینگونه مشخص می‌شود که می‌توانید به یک ایده بچسبید و به بار نشستن آن را می‌بینید.

اشتباه متوجه نشوید، این کار، کار پاره وقت بیشتری از شما خواهد گرفت، اما با این کار شما سابقه‌ای محکم برای خود می‌سازید، سابقه‌ای که نشان می‌دهد شما نه تنها می‌دانید که چگونه کُد بنویسید، بلکه نشان‌دهنده این نیز هست که می‌دانید چگونه ایده‌های خود را به شکلی کارا بیان و منتقل کنید و چگونه به‌خوبی با دیگران کنار بیایید. اینها امتیازهایی باور نکردنی برای هر شرکت است و تصمیم‌گیری برای استخدام را بسیار آسان‌تر می‌کند.

در واقع اگر این کار را انجام دهید، در اندک زمانی یک همکاری کننده قوی (Committer) خواهید شد، شرکت‌ها به سراغ شما خواهند آمد و بدون توجه به سن و سابقه پیشین، به شما پیشنهاد کار می‌دهند.

پ.ن: این نوشته را نیز دیروز دیدم که این هم جالب است، بخوانیدش.

اگر می خواهید بار دیگر که  مطلبی نوشته شد، آگاه گردید. عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید. همچنین می توانید مرا در تویتر دنبال کنید. «فهرست همه نوشته‌ها»ی من را اینجا ببینید.

هزینه‌های برپایی شرکت نوپا

راه‌اندازی یک شرکت نوپا دو گونه هزینه را در بر دارد: هزینه‌هایی که به‌سادگی دیده شده و هزینه‌های که تشخیص آن‌ها سخت است. در این نوشته درباره گونه دوم سخن خواهم گفت و در نوشته‌ای دیگر درباره گونه یکم خواهم نوشت.

نمی‌خواهم بگویم همه آنچه که فهرست کرده‌ام لازم است و باید تهیه کنید. هدفم این بود که دیدی داشته باشید از چیزهایی که باید تهیه کنید و قیمت حدودی آن‌ها. از دیگر سو بسیاری از هزینه ها را ممکن است فراموش کرده باشم.

برخلاف باور بسیاری، همانگونه که بارها اشاره کرده‌ام، برآنم که برپایی یک شرکت آسان نیست حتا اگر تنها از زاویه مالی آن را ببینیم. فکر می‌کنم برای راه‌اندازی کسب و کاری نوپا به مبلغی بین ۲۰-۵۰ میلیون تومان نیاز است، که بستگی دارد به تعداد افراد در آغاز کار (سال نخست)، اجاره بها در شهرستان محل برپایی، انتظارهای افراد و ….
برای آغاز کار در اندیشه وام نباشید، امیدوارم که این پول را پیش‌تر پس‌انداز کرده یا بتوانید از خانواده خود کمک بگیرید. یا شانس آنرا داشته باشید که در یک مرکز رشد مستقر شوید.

اکنون هزینه‌ها را فهرست می‌کنم:

۰- دفتر
پیش از هرچیز بگویم از کار مجازی پرهیز کنید. در خانه کار نکنید مگر آنکه در خانه جز شما فرد دیگری زندگی نکند و بخواهید دفتر را در خانه دایر کنید.
پر توقع هم نباشید و به فکر جای بسیار شیک نباشید. اگر رفت‌وآمد مشتری ندارید و نیازی به نصب تابلو ندارید، می‌توانید دفتری با کاربری مسکونی بگیرید که بسیار ارزان‌تر و کم‌هزینه‌تر است.
دفتر هزینه رهن و اجاره دارد که بسته به جا رهن بین ۱۰-۲۰ میلیون و اجاره بین ۳۰۰-۵۰۰ هزار تومان در ماه. بیش از این برای دفتر هزینه نکنید.
تلاش کنید تا شکل دفتر (پلن آن) بیشتر مربع شکل باشد تا دراز و مستطیل شکل چراکه از فضا بهره بیشتری می توان برد.

۱- ثبت
بین ۲۵۰-۶۰۰ هزار تومان بسته به اینکه بخواهید نشان خود را هم ثبت کنید یا خیر.

۲- تجهیزات کامپیوتری

  • کامپیوتر: بهتر است که کامپیوتر را خوب انتخاب کنید. مانیتور را تا جایی که می‌توانید بزرگ بگیرید. امروزه بهترین LCD موجود ۲۲ اینچ قیمتی زیر ۳۰۰ هزارتومان دارد که بسیار مناسب است. در مجموع هزینه کامپیوتر برای هر نفر را بین ۹۰۰ هزار تا ۱ میلیون در نظر بگیرید (با در نظر گرفتن کارت شبکه بیسیم (وایرلس)). به خاطر داشته باشید که عمر مفید کامپیوتر ۲-۳ سال است و مهمترین ابزار شماست. به ویژه در انتخاب کیس و پاور بسیار دقت کنید.
  • هزینه‌های شبکه‌بندی: اگر کامپیوتر‌های شما دارای کارت بیسیم باشند، می‌توانید خود را از شر سیم‌ها و هزینه‌های اضافه رها کنید. اکنوم در بازار مودم‌های ADSL وجود دارند که بیسیم هم (Access Point) هستند، افزون براینکه بیشترشان ۴ پورت شبکه هم دارند. قیمت اینگونه مودم‌ها بین ۸۰- ۱۸۰ تومان است. بسته به مارک و اینکه دارای پشتیبانی از استاندارد G باشند یا N. روشن است که N ها گرانتر و البته سریع‌تر هستند.
  • لپ‌تاپ: اگر برای ارایه یا معرفی محصول به این سو و آن سو می‌روید برای آن به لپ‌تاپ نیاز دارید.
  • چاپگر (پرینتر): بهتر است که یک چاپگر قوی با قابلیت چاپ خودکار دورو بگیرید. هم اکنون می‌توانید یک چاپگر لیزری رنگی شبکه را زیر ۶۰۰ هزار تومان تهیه کنید.
  • دستگاه چندکاره: بهتر است که یک دستگاه چهار کاره کپی/چاپگر/اسکنر/فاکس تهیه کنید، دقت کنید که حتما چهارکاره باشد یعنی فاکس هم داشته باشد. این هم بسته به مدل مبلغی بین ۲۰۰-۳۰۰ هزار تومان هزینه بر‌ می‌دارد.
  • سرور: بهتر است که یک سرور هم در قالب فایل سرور و سرور کنترل نسخه (VC) داشته باشید.

۳- اینترنت
هزینه ماهانه اینترنت چیزی حدود ۲۰-۵۰ هزار تومان در ماه است. بسته به پهنای باند مورد نیاز.

۴- هزینه های دامنه و میزبانی
ثبت دامنه ir برای پنج سال حدود ۱۵-۲۰ هزار تومان هزینه دارد و com برای پنج سال حدود ۴۰-۵۰ هزار تومان. قطعا لازم نیست بگویم که چرا باید پنج‌ساله ثبت کنید.
میزبانی (هاست) معمولی خوب هم سالانه بین ۱۰۰-۱۵۰ هزار تومان هزینه دارد.

۵- مبلمان اداری

  • میز کامپیوتر و صندلی: به ازای هر نفر ۲۵۰-۳۰۰ هزار تومان
  • میز کنفرانس (جلسه) ساده: ۲۰۰-۳۰۰ هزار. البته صندلی‌های آن جداست. اگر بخواهید می‌توانید هنگام جلسه‌ها همان صندلی‌ کامپیوترها را بکار ببرید.
  • میز منشی: البته اگر می‌خواهید منشی بگیرید. که بهتر است در آغاز این کار را نکنید. ۲۰۰-۳۰۰ هزار، البته هزینه صندلی را هم به آن بیفزایید.
  • ممکن است که به یک تلویزیون LCD/پلاسما یا پروجکتور هم نیاز داشته باشید.
  • کتابخانه یا ویترین

۶- کتاب
بهتر است که مجموعه‌ای از کتاب‌های خوب و مورد نیاز برنامه‌نویسانتان را گردآوری کنید. در خرید کتاب خوب خساست نورزید. برای این کار دست کم ۵۰۰ هزار تومان را کنار بگذارید. بهتر است که یکی دو مجله خوب را هم آبونه شوید. (گرچه یافتم مجله فارسی خوب آسان نیست)

۷- هزینه های پرسنل
هزینه‌های حقوق، مزایا، عیدی و بیمه پرسنل یرای هر نفر دست کم ۳۰۰-۵۰۰ هزار تومان در ماه خواهد بود. البته افراد حرفه‌ای بسیار بیش از این‌ها خواهند خواست.

۸- سرمایه در گردش
بهتر است همیشه دست‌کم ۱۰ میلیون در حساب شرکت داشته باشید. این مبلغ بسیار کارگشا خواهد بود. البته اگر تجربه داشته باشید نقش و اهمیت آن‌را بسیار بهتر از من می‌دانید.

۹-هزینه‌های شرکت‌داری
نظیر تلفن، برق، آب، گاز:  برای این‌ها ماهانه بین ۳۰-۱۰۰ هزار تومان کنار بگذارید. و نیز هزینه‌های پذیرای، چای و بیسکویت و … .

۱۰- آشپزخانه (کمابیش یک میلیون تومان)

  • یخچال: ۲۰۰-۳۵۰ هزار
  • اجاق گاز: بهتر است به جای اجاق گاز، مایکروویو بگیرید.
  • مایکروویو (مایکروفر):برای شرکت بسیار مفید است، غذا را زود گرم می‌کند و از اتلاف زمان ارزشمند برنامه‌نویسان جلوگیری می‌کند، افزون بر آن همچون اجاق باعث پخش بو در محیط دفتر نمی‌شود.
  • چای‌ساز/قهوه‌جوش: برای دفتر باید جنس خوب و بادوام را انتخاب کرد.
  • بشقاب، پیش‌دستی، پارچ و لیوان، قاشق و چنگال، فنجان و …

۱۱- بازاریابی و تبلیغات
این هم بسیار به راهبرد بازاریابی و رسانه تبلیغاتی بستگی دارد، ولی دست کم سالانه حدود یک میلیون تومان برای این کار کنار بگذارید.

پ.ن ۰: شفاف سازی- کارآفرینی با خوداشتغالی برابر نیست. هنگاهی که من از شرکت نوپا سخن می گویم منظورم شرکتی است که دست کم ۳-۴ کارمند دارد. روشن است که آدم وقتی خودش تنهاست کارها را می تواند در خانه انجام دهد.

پ.ن ۱: برخی از این هزینه ها که به ظاهر زیاد به نظر می رسند هزینه های مدیریت منابع انسانی هستند. هنگامیکه از LCD با اندازه ۲۲ اینچ سخن می گویم این هزینه نیست بلکه توجه به نیروی انسانی است، بماند که برخی برآنند کهبرای هر برنامه ساز باید  ۲ مانیتور در این اندازه در نظر بگیرید[ اینجا ]. همینطور است مایکروویو. ابنها بازده و بهره وری نیروی انسانی شما را بسیار بالا می برد.

پ.ن ۲: از اینکه بر این نوشته نقد نوشته شده خوشحالم و قصد تلافی و .. ندارم، فقط برای روشن تر شدن مطالبی می افزایم. برخی از دوستان درست متوجه معنی بازه (تا)، دست کم و یکی دو واژه مشخص دیگر نمی شوند، برای نمونه هنگامی که می نویسم «هزینه ماهانه اینترنت چیزی حدود ۲۰-۵۰ هزار تومان در ماه است.» روشن است که این یک بازه است که با توجه به شرایط از ۲۰ تا۵۰ هزار تومان متغیر است و به معنای اینکه باید برای اینترنت ۵۰ هزار تومان بدهید،نیست. شما مثلا می توانید اینترنت ۲۵ هزار تومانی بگیرید. یا هنگامی که می گویم برای X دست کم Y تومان خرج کنید روشن است که منظورم این است که بهتر است از Y تومان بیشتر خرج کنید.

پ.ن ۳: برخی دوستان فکر می کنند که کار اصلی من تدریس است در صورتی که کاملا کار اصلی من شرکت داری است، ما نیز دقیقا با صفر تومان کارمان را آغاز کردیم که البته نتیجه -دست کم به نظر من- فاجعه بود. من خودم هم شرکت دارم، اینجا زندگی می کنم و خیلی از مسایل موجود را می فهمم. اما نمی خواهم دیگران هم به سادگی به دامی بیفتند که ما تازه از آن رها شده ایم.

باز هم از دوستانی که به این نوشته توجه کردند و بر آن نقد نوشتند، سپاسگذارم.

اگر می خواهید بار دیگر که  مطلبی نوشته شد، آگاه گردید. عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید. همچنین می توانید مرا در تویتر دنبال کنید. «فهرست همه نوشته‌ها»ی من را اینجا ببینید.

کارآفرین و خردورزی

کارآفرین در قالب مدیر کسب و کاری نوپا مسیر سختی پیش رو دارد. باید بر اساس اطلاعات موجود انتخاب های هوشمندانه انجام دهد. البته این کار چندان هم آسان نیست به ویژه اگر اطلاعات نادرست باشد. نادرستی اطلاعات در همه جا وجود دارد اما اینجا بیشتر است. افراد از روی ندانستن، عمد یا تعصب نابجا چیزهایی می نویسند (یا می گویند) که بی اساس است و این جاست که نقش خردورزیِ کارآفرین نمایان می شود، کارآفرین نباید به نوشته های بی اساس تکیه کند، در اصل باید خرد خود را بکار بگیرد تا متوجه گردد که کدام مطلب بی اساس است. نمی توان از روی گمان یا با براساس سخن دیگران کسب وکاری را برپا ساخت یا از برپایی آن چشم ئوشی کرد. بگذارید با یک مثال از نوشته های بی اساس در حوزه خودمان مطلب را روشنتر کنم.

پیش از هر چیز بگویم: آنهایی که مرا می شناسند می دانند من از طرفداران نرم افزارهای آزاد/بازمتن و لینوکس هستم ولی در اینجا از چشم یک کارآفرین به مساله نگاه می کنم. این را نوشتم که متهم به جانبداری متعصبانه نشوم.

فرض کنید می خواهید سایتی راه بیندازید چه هاست بگیرید چه اینکه بر روی سرورهای خود و با دسترسی به اینترنت پرسرعت، سایتتان را هاست کنید. می خواهید سیستم عامل و تکنولوژی انتخاب کنید.

حال به این مطلب بر می خورید «ميزباني ويندوز يا لينوكس؟ مسئله اين است» (یکی از نقدهای این نوشته را اینجا بخوانید) مخلص کلام این نوشته گفته که لینوکس و PHP فقط به این خاطر که ارزانند، خوبند ولی امن نیستند و اگر به دنبال امنیت هستید به سراغ ویندوز و تکنولوژی های مایکروسافتی بروید. البته روشن است که لینوکس و فناوری های بازمتن مقرون به صرفه تر هستند اما این دلیل اصلی گزینش آنها نیست. من نمی خواهم بگویم که کدام یک مناسب ترند زیرا که شرایط، مناسب بودن را مشخص می کند. نخست نگاهی به شکل زیر بیندازید.

این جدول را  از اینجا آورده ام، با نگاهی گذرا درخواهید یافت که این جدول  9 تا از پرطرفدارترین سایت های دنیا را فهرست کرده، از 9 سایت 7 سایت از لینوکس و فناوری های بازمتن استفاده می کنند، در واقع فقط 2 سایت از ویندوز و فناوری های مایکروسافتی استفاده می کنند.کمی اطلاعات بیشتر در مورد اینکه محبوب ترین سایت های دنیا چه فناوری هایی را بکار می گیرند از اینجا بگیرید. در واقع اگر به سایت High Scalability که در آن، بزرگترین سایت ها از دید معماری و بستر (پلتفرم) بررسی شده اند را ببینید، در می یابید بسیاری از سایت ها بر بستری از  لینوکس و فناوری های بازمتن قرار دارند. از آن جمله اند Google, Amazon,  Slashdot, Meebo, TechCrunch, FeedBurner, Vimeo و بسیاری سایت های دیگر که مشخصات دقیق آنها را در سایت یاد شده می توان دید و فکر نمی کنم کسی بگوید که این سایت ها امنیت ندارند یا اینکه فقط بخاطر پول این کار را می کنند. حالا شما اگر در اینترنت جستجو کنید بسیاری گزافه خواهید یافت، در بدی مثلا PHP یا اینکه لینوکس بدرد نمی خورد و … .

یک نمونه دیگر بیاورم بر درستی سخنان خود. این سایت اطلاعات 500 پرسرعت ترین سوپر کامپیوتر دنیا را نگهداری می کند. اگر آمار سیستم عامل های این سوپر کامپیوترها را نگاه کنید، در می یابید که بیش از 87 درصد دارای سیستم عامل لینوکس هستند. (اینجا)

این مثال مشتی نمونه خرواری از اطلاعات بیهوده و بی اساس در اینترنت است که کارآفرین اصلا نباید به آنها اتکا کند، باید خرد خود را بکار بگیرد، پژوهش کند و اطلاعات و آمار درست را بیرون کشیده و بر اساس آنها تصمیم ارزشمند و تاثیرگذار خود را بگیرد.

اگر می خواهید بار دیگری که  مطلبی نوشته شد، آگاه گردید. عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید. همچنین می توانید مرا در تویتر دنبال کنید.

دیدگاه ها و بازخوردهای شما مرا در مسیر درست رهنمون می‌شوند، به نوشته هایم سمت و سو داده و به بهتر شدن آنها کمک می‌کند.

سمینار کسب‌ و کار نرم‌افزار آزاد/بازمتن

پنجشنبه گذشته گروه کاربران لینوکس اصفهان گرامی‌داشت روز آزادی نرم‌افزار را برگزار کرد. در این مراسم چند سمینار برگزار گردید که من نیز سمینار کسب و کار نرم‌افزار آزاد/بازمتن را ارایه کردم، دوستانی که علاقه‌مند هستند می‌توانند اسلاید‌های آن را از اینجا بگیرند.

اگر می خواهید بار دیگری که  مطلبی نوشته شد، آگاه گردید. عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید.

جشنواره مجازی نرم افزارهای آزاد/بازمتن

دوست خوبم روزبه دعوت کرد تا نرم‌افزارهای آزاد /بازمتنی را که به کار می‌بریم بنویسم. نخست نوشته وی را بخوانید.
تا به حال مهرداد، امین و حامد دعوت وی را پاسخ داده‌اند که خواندن نوشته‌های آنها نیز مفید و آموزنده است.

راستش در دنیای نرم‌افزارهای آزاد/بازمتن دست شما برای انتخاب نرم‌افزار برای یک کار بسیار باز است و همیشه برای یک کار بیش از یک گزینه خوب پیش رو دارید، برای همین این جشنواره شکل گرفته تا افراد گزینه‌های خود را بنویسند.

نرم‌افزارهایی که هر روز با آنها کار می‌کنم:

سیستم عامل: اوبونتو

مرورگر: فایرفاکس

نرم‌افزارهای اداری (تایپ و …): OpenOffice.org

گفتگو، چت و ارتباط با دوستان: Pidgin

دیدن عکس: Mirage

نرم‌افزارهایی که به فراخور با آنها کار می‌کنم:

کار با گوشی موبایل: Wammu

دیکشنری فارسی به انگلیسی: xFarDic و MDic

ویرایش عکس و تصویر: GIMP

برای بارگیری(دانلود): Downloader for X

ایمیل خوان (به ندرت استفاده می‌کنم): Claws

وب‌کم: Cheese

کارهای مالی و حسابداری: GnuCash

پخش موسیقی: Exaile

رایت: ‌Brasero

پخش فیلم: VLC و SMPlayer

مجازی سازی: VirtualBox

و کلی برنامه دیگر که هر کدام به کاری می‌آیند.

این جشنواره در آستانه برپایی روز آزادی نرم‌افزار برگزار می‌شود.

اگر در اصفهان هستید همایش روز آزادی نرم‌افزار پنجشنبه ۲۸ شهریور ماه برگزار می‌شود برای اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام به اینجا سر بزنید.

اگر می خواهید بار دیگری که  مطلبی نوشته شد، آگاه گردید. عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید.