درباره «رایانش ابری» یا آنچه گاهی ، به نادرست، «محاسبات ابری» نیز خوانده می‌شود، سخن زیاد گفته می‌شود. که البته همان‌گونه که درباره هر فناوری روز دیگری سخن گفته می‌شود چیزی طبیعی است.
اما در فارسی کمتر تعریف مناسبی از این فناوری دیده می‌شود. در ویکی پدیای فارسی زیر درآیند(مدخل) رایانش ابری نوشته است:
رایانش ابری (به انگلیسی: Cloud Computing ) به معنی توسعه و به‌کارگیری فناوری کامپیوتر بر مبنای اینترنت است. این عبارت شیوه‌هایی از محاسبات کامپیوتری در فضایی است که قابلیت‌ھای مرتبط با فناوری اطلاعات به عنوان سرویس یا خدمات برای کاربر عرضه می‌شود و به او امکان می‌دھد به سرویس‌ھای مبتنی بر فناوری در اینترنت دسترسی داشته باشد، بدون آن‌که اطلاعات تخصصی در مورد این فناوری‌ھا داشته باشد و یا بخواھد کنترل زیرساخت‌ھای فناوری که از آنھا پشتیبانی می‌کند را در دست بگیرد. سرویس‌های رایانش ابری برنامه‌های کاربردی را به صورت برخط فراهم می‌کنند که قابل دسترسی با مرورگر وب هستند درحالی‌که نرم‌افزار و داده روی سرورها ذخیره شده‌اند. (بازیابی شده در ۲۱ تیرماه)
همین. که این البته تعریفی کمینه است و شاید کافی نباشد. در اینترنت تعریف‌های مختلفی برای رایانش ابری وجود دارد ولی من یکی از بهترین‌های آنها را تعریف «موسسه ملی استاندارد و فناوری» آمریکا (NIST) دیدم (اینجا)، که تلاش کرده‌ام نسخه ۱.۴ آن را به فارسی برگردانم:
گوشزد ۱: رایانش ابری هنوز مفهومی در حال رشد و پرورش است. تعریف، موارد کاربرد، فناوری‌های زیربنایی، مسایل و برتری‌های آن در بحث‌هایی داغ توسط بخش‌های خصوصی و عمومی بهبود داده خواهد شد. این تعریف‌ها، خاصیت‌ها و ویژگی‌ها به مرور زمان رشد و تغییر خواهد کرد.
گوشزد ۲: صنعت رایانش ابری اکوسیستمی بزرگ از بسیاری مدل‌ها، ارایه‌دهندگان و بازار را ارایه می‌کند. این تعریف تلاش می‌کند که تمام رویکرهای ابری مختلف را در بر بگیرد.
تعریف رایانش ابری:
رایانش ابری مدلی است برای داشتن دسترسی آسان و بنا‌به‌سفارشِ شبکه به مجموعه‌ای از منابع رایانشی پیکربندی‌پذیر (مثل: شبکه‌ها، سرورها، فضای ذخیره‌سازی، برنامه‌های کاربردی و سرویس‌ها) که بتوانند با کمترین کار و زحمت یا نیاز به دخالت فراهم‌کننده سرویس به سرعت فراهم شده یا آزاد (رها) گردند. این مدل ابری از در دسترس بودن پشتیبانی کرده و از پنج ویژگی اساسی، سه شکل ارایه و چهار شکل آماده‌سازی ترکیب یافته است.
ویژگی‌های اساسی:
سلف‌سرویس درخواستی (بنابه‌سفارش): مشتری می‌تواند یک‌سویه امکانات رایانشی همچون سرور و فضای ذخیره‌سازی در شبکه را همین‌که نیاز بود از هر فراهم‌کننده به صورت‌خودکار و بدون نیاز به دخالت انسان بدست آورد.
دسترسی فراگیر شبکه: امکانات روی شبکه در دسترس هستند و می‌توان با سازوکارهایی استاندارد به آنها دست یافت، سازوکارهایی که استفاده شدن برای بسترهایی ناهمگون کلاینت‌های ضعیف و قوی (مثل: گوشی‌های موبایل، لپ‌تاپ‌ها و PDAها) را پشتیبانی می‌کنند.
یک‌کاسه‌سازی نابسته به مکانِ منابع: منابع رایانشیِ فراهم کننده یک‌کاسه شده‌اند تا با بکارگیری مدل چندمشتریه به همه مشتریان خدمت‌رسانی کنند، این کار بوسیله منابع فیزیکی یا مجازی مختلف که به شکلی پویا و بنابه‌درخواست مشتری واگذار و پس‌گرفته می‌شوند صورت می‌گیرد. مشتری معمولا کنترل یا دانشی درباره محل دقیق منابع فراهم شده ندارد ولی ممکن است در سطوح بالاتر انتزاعی بتواند محل را تعیین کند (مثل: کشور، استان یا مرکز داده). برای نمونه منابع شامل فضای ذخیره‌سازی، توان پردازشی، حافظه، پهنای باند شبکه و ماشین‌های مجازی می‌شود.
انعطاف‌پذیری سریع (درجا): می‌توان امکانات را به سرعت و انعطاف‌پذیرانه بدست آورد تا به سرعت گسترش داده شده (از دید مقیاس) یا درجا آزاد شوند تا به سرعت به مقیاس کوچکتری دست یابند. از دید مشتری امکاناتی که برای بدست آمدن در دسترس هستند اغلب نامحدود به نظر می‌آیند و می‌توانند به هر مقدار و در هر زمان خریداری شوند.
سرویس‌های اندازه‌گیری شده: سیستم‌های ابری منابع را خودکار کنترل و بهینه می‌کنند، این کار با بکارگیری توانایی اندازه‌گیری در سطحی از تجرید که مناسب گونه‌ی آن سرویس(مثل: فضای ذخیره‌سازی، توان پردازشی، پهنای باند و شمارِ کاربران فعال) است انجام می‌شود. میزان استفاده از منابع می‌تواند به شکلی شفاف هم برای مشتری و هم برای فراهم‌کننده زیر نظر گرفته، کنترل شده و گزارش داده شود.
گوشزد: نرم‌افزار ابری به خاطر سرویس‌گرا بودن و با تمرکز بر نابستگی مکانی، وابستگی پایین،پیمانه‌ای بودن و کارکرد معنایی از تمام مزایای مفهوم ابری بهره می‌جوید.
شکل‌های ارایه:
نرم‌افزار ابری به عنوان سرویس (SaaS). چیزی که برای مشتری فراهم شده است برنامه کاربردیِ فراهم کننده است که بر روی زیرساخت ابری، در حال اجراست و توسط دستگاه‌های کلاینت مختلف از طریق یک رابط برای کلاینت ضعیف همچون مرورگر وب (مثل: ایمیل وبی) در دسترس است. مشتری زیرساخت ابری، شبکه، سرورها، سیستم‌های عامل، فضای ذخیره سازی زیرین یا حتا نرم‌افزار کاربردی را مدیریت یا کنترل نمی‌کند، البته به جز تنظیمات محدود پیکربندی‌های برنامه در سطح کاربر.
بستر ابری به عنوان سرویس (PaaS). مشتری امکان دارد که برنامه‌کاربردی ساخته شده توسط خود را بر روی زیرساخت ابری قرار دهد. این برنامه با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی و ابزارهایی که توسط فراهم‌کننده پشتیبانی می‌شوند (مثل: جاوا، پایتون، دات‌نت) ساخته شده است. مشتری زیرساخت ابری، شبکه، سرورها یا فضای ذخیره‌سازی زیرین را مدیریت یا کنترل نمی‌کند اما بر روی برنامه کاربردی قرارداده شده و احتمالا پیکربندی محیط میزبانی (هاست) برنامه کنترل دارد.
زیرساخت ابری به عنوان سرویس (IaaS). امکانی که برای مشتری فراهم آوری شده توان پردازشی، فضای ذخیرسازی، شبکه‌ها و دیگر منابع پایه‌ای رایانشی است به گونه‌ای که مشتری می‌تواند نرم‌افزار دلخواه خود که می‌تواند شامل سیستم‌های عامل و برنامه‌های کاربردی باشد را قرار داده و اجرا کند. مشتری زیرساخت ابری زیرین را مدیریت یا کنترل نمی‌کند ولی بر روی سیستم‌های عامل، فضای ذخیره‌سازی، برنامه‌های قرارداده شده و احتمالا گزینش اجزا شبکه‌بندی (مثل: دیواره‌های آتش، همسنگ(متعادل) کننده بار) کنترل دارد.
شکل‌های آماده‌سازی:
ابر خصوصی (Private cloud). زیرساخت ابری تنها برای یک سازمان کار می‌کند و ممکن است توسط خود سازمان یا شرکتی دیگر مدیریت شود، نیز می‌تواند درون یا بیرون سازمان جای بگیرد.
ابر گروهی (Community cloud). زیرساخت ابری بین چند سازمان به اشتراک گذاشته شده و یک گروه مشخص که وظیفه‌ایی مشترک (مثل: ماموریت، نیازهای امنیتی، سیاست‌گذاری و ملاحضات قانونی) دارند را پشتیبانی می‌کند. این ابر می‌تواند توسط این سازمان‌ها یا یک شرکت دیگر مدیریت شود، همچنین می‌تواند درون یا بیرون سازمان جای بگیرد.
ابر عمومی (Public cloud). زیرساخت ابری برای عموم یا برای دسته بزرگی از مشتریان در دسترس است و مالک آن سازمانی است که این خدمات ابری را می‌فروشد.
ابر آمیخته (Hybrid cloud). زیرساخت ابری آمیزه‌ای است از دو یا بیشتر ابر (خصوصی، گروهی یا عمومی) که هر کدام ویژگی‌های یکتای خود را نگه می‌دارند ولی بوسیله‌ی فناوری‌های استاندارد شده یا انحصاری که داده‌ها و برنامه‌های کاربردی را جابجاپذیر (پرتابل) می‌کند به یکدیگر وصل شده‌اند.
توجه: اسلایدهای معرفی رایانش ابری و دیگر اسلایدها را می‌توانید اینجا ببینید.
پ.ن ۰: نسخه ۱۵ این تعریف بیرون آمده که در بخش مقالات سایت شرکت اپاتان رایانش به‌صورت PDF و خواناتر در دسترس است.
پ.ن ۱: کسی می‌داند برگردان مناسب برای Utility Computing چیست؟ مفهوم را می‌دانم برابر خوب نمی‌یابم.
پ.ن۲: یک بنده خدایی بر اسای این تعریف و برای فهم بهتر چارتی طراحی کرده است (اینجا) که من با اجازه وی آن را به فارسی برگردانده‌ام:
برای دیدن تصویر بزرگتر بر روی این تصویر کلیک کنید.
می خواهید بار دیگر که مطلبی نوشته شد، آگاه گردید؟ عضو خوراک (feed) این بلاگ شوید. برای دست‌یابی به هم‌افزایی و اشتراک دیدگاه‌ها می‌توانید به صفحه‌ی Facebook بلاگ (اینجا) بروید.
این نوشته را به بالاترین بفرستید: